________________
तृतीय अधिकार
उद्योत लक्षण
आतपोऽपि प्रकाशः स्यादुष्णश्चादित्यकारणः । उद्योतश्चंद्ररत्नादि प्रकाशः परिकीर्तितः ॥ ७१ ॥
आतप
अर्थ- सूर्याचा जो उष्ण प्रकाश त्याला आतप म्हणतात. चंद्राच्या किंवा रत्नादि मण्याचा, शीत प्रकाशाला उद्योत म्हणतात. आतप उद्योत हे पुद्गलाचे पर्याय आहेत
भेद लक्षण
उत्करश्चूर्णिका चूर्णः खण्डोऽणुचटनं तथा ।
प्रतरश्चेति षड् भेदा भेदस्योक्ता महर्षिभिः ।। ७२ ।।
Jain Education International
३१
अर्थ - भेदाचे ६ भेद आहेत.
३ ) चूर्ण ४) खंड ५ ) अणुचटन ६ ) प्रतर
१) लाकूड करवतीने कापताना जो बारीक भुसा पडतो त्यास उत्कर म्हणतात.
१) उत्कर २) चूर्णिका
२) उडीद - मूग यांची जी चुनी तिला चूर्णिका म्हणतात. ३) गहू - ज्वारी याचे बारीक पीठ त्याला चूर्ण म्हणतात. ४) घटाचे जे तुकडे होतात त्याला खंड-खापर म्हणतात. ५) तापलेल्या लोखंडावर घनाचे घाव मारताना जे अग्निचे कण निघतात त्यास अणुचटन म्हणतात.
६) मेघाचे जे पटल वाहतात त्यास प्रतर म्हणतात
परमाणूंचा परस्पर बंध होण्याचे नियम
विसद्दक्षा: सद्दक्षाः वा ये जघन्यगुणा न हि । प्रयान्ति स्निग्धरुक्षत्वाद् बंध ते परमाणवः ॥ ७३ ॥ संयुक्ता ये खलु स्वस्माद् द्वयाधिक गुणैगुणः ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
