________________
तत्त्वार्थसार अधिकार २ रा
वैड्यं चन्द्रकान्तश्च जलकान्तो रविप्रभः । गैरिकश्चन्दनश्चैव बर्चुरो रुचकस्तथा ।। ६१॥ मोठो मसारगल्लश्च सर्व एते प्रशिताः।
षत्रिंशत् पृथिवीभेदा भगवद्भिजिनेश्वरैः ।। ६२ ।।
अर्थ- माती, वाळू चुम कांकरी, दगड, शिला, लवण-(मीठ) लोखंड, तांबे, सुरमा, शिसे, चांदी, सोने, वज्र (हीरा) हरताळ, हिंग, मनसिल, तूतिया, अंजन, प्रवाळ, तांबडालोध्र (लालबोळ) अभ्रक, (१५ प्रकारचे रत्न)-गोमेदमणि, रुचकांक, (टाकणखार) स्फटिकमणि, लोहितप्रभ, वैडूर्यमणि, चंद्रकांतमणि, जलकांतमणि, सूर्यकांतमणि, गेरू, गोपीचंदन, बर्चुर ( गुगुळ ) रुचकमणि, मोठ मसार (इंद्रनील) गल्ल ( राळ ) असे एकूण पृथ्वीकायचे ३६ भेद आहेत.
जलकायभेद अवश्यायो हिमबिन्दुस्तथा शुद्ध घनोदके ।
शीतकाद्याश्च विज्ञेया जीवाः सलिलकायिकाः ॥ ६३ ॥
अर्थ- ओस (दव) हिमकण, (धुके) शुद्धजल, मेघजल, शीतल (बर्फ) इत्यादि जलकाय जीव आहेत.
अग्निकाय भेद ज्वालाङ्गारस्तथाचिश्च मुर्मुरः शुद्ध एव च ।
अग्निश्चेत्यादिका ज्ञेया जीवा ज्वलनकायिकाः ॥ ६४ ॥
अर्थ- ज्वाला, अंगार, अचि (ज्योत) मुर्मुर (भुशाचा अग्नि) शुद्धअग्नि इत्यादिक अग्निकाय जीव आहेत .
वायुकाय भेद महान् धनस्तनुश्चैव गुञ्जामण्डलिरुत्कलिः । वातश्चेत्यादयो ज्ञेया जीवाः पवनकायिकाः ।। ६५ ।।
अर्थ- महान्वायु, घनवायु, तनुवायु, गुंजामंडलिवायु (गुंजारव करणारा वारा), उत्कलितवायु (सोसाट्याचा वारा) शुद्धवायु इत्यादि वायुकायजीव आहेत.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
