Page Text
________________
२६
[१,७६ -
चन्द्रप्रभचरितम् परिणामसुखं शरीरिणां जिनवाक्यं न विहाय विद्यते । सरुजामिव पथ्यमौषधं तदनात्मशतया' न रोचते ।।७६॥ अधिगम्य यथाविधि श्रुतं प्रतिपद्योत्तमसाधुसंगमम् । अवयन भवफल्गुतामिमामपरः कोऽहमिव प्रमाद्यति ॥७॥ सुखमायतिदुःखमक्षजं भजते मन्दमतिर्न बुद्धिमान् । मधुदिग्धमुखाममन्दधीरसिधारां खलु को लिलि क्षति ॥७८॥
स्वरूपज्ञानरहितः । आहतं विनष्टम ॥७५॥ परिणामेत्यादि । सरुजां रोगसहितानाम । औषधम । पथ्यं हितमिव । शरीरिणां देहिनाम् । जिनवाक्यं जिनस्य जिनेश्वरस्य वाक्यम् आगमम् । विहाय त्यक्त्वा । परिणामसुखं परिणामेऽन्ते सुखं सौख्यम् । न विद्यते नास्ति । तत् जिनवाक्यम् । अनात्मज्ञतया स्वरूपज्ञानरहिततया। न रोचते न प्रीणाति । रुचि अभिप्रीत्याञ्च । लट् ॥७६॥ अधिगम्येत्यादि । यथाविधि विधिमनतिक्रम्य । श्रुतं द्वादशाङ्गरूपम् । अधिगम्य ज्ञात्वा निश्चित्य वा । उत्तमसाधुसंगमम् उत्तमानां वरेण्यानांसाधूनां मुनीश्वराणां संगमं संसर्गम् । प्रतिपद्य प्रतिपदनं पूर्व' पश्चात् किचित्, लब्ध्वा । इमाम् एताम् । भवफल्गुताम् निःसारताम् । अवयन् जानन् । अहमिव कः परः अन्यः । प्रमाद्यति प्रमादोभवति । मदि हर्षग्लपनयोः ॥७७॥ सुखमित्यादि। आयतिदुःखम् आयती उत्तरकाले दुःखं कष्टकरम । 'उत्तरःकाल आयतिः' इत्यमरः । अक्षजम् अक्षेभ्य इन्द्रियेभ्यो जायत इति तथोक्तं पञ्चेन्द्रियजनितं सुखम् । मन्दमतिः मन्दबद्धियतः । भजते सेवते । भज सेवायां लट् । बुद्धिमान् मतिमान् । न भजते । तथा हि मधुदिग्धमुखां मधुना दिग्धं लिप्तं मुखं यस्याः ताम् । असिधाराम् असेः खङ्गस्य धाराम् । अमन्दवोः अमन्दा महतो धोर्यस्य । कः को वा । खलु स्फुटम् । लिलिक्षति लेटुमिच्छति । लिह आस्वादने सन्नन्ताल्लट् । न कोऽपोत्यर्थः ।।७८॥
प्रकार अन्धकारसे आच्छादितमार्गमें चलनेवालोंमें-से किसीको तो अपना मार्ग ही नहीं सूझता, किसीको कुछ सूझता भी है ती उसमें सन्देह होता है, और किसीको वह ठीक विपरीत प्रतीत होता है, इसी प्रकार मिथ्याज्ञानके वशीभूत होनेपर कोई तो हितमार्गको समझ ही नहीं पाता, कोई समझकर भी उसमें सन्देह करता है, और कोई उसे अहितका ही मार्ग समझ बैठता है ॥७५।। प्राणियोंको भविष्य में सुख देनेवाली केवल जिन-वाणी (जैनागम) हो है--उसे छोड़कर अन्य कोई भी वस्तु भविष्यमें सुख नहीं दे सकती। किन्तु जिन्हें आत्मज्ञान नहीं है उन्हें वह रुचती नहीं है। जैसे रोगीको केवल औषधि ही हितकर होती है-उसे छोड़कर उसके लिए अन्य कोई वस्तु हितकर नहीं हो सकती। किन्तु जिस रोगीको स्वयं अपने हितका विवेक नहीं है, उसे वह रुचती नहीं है ।।७६॥ विधिपूर्वक शास्त्रको पढ़कर, उत्तम साधुओंकी सङ्गतिको पाकर और संसारकी असारताको जानकर भो मेरे समान आत्महितमें प्रमाद करनेवाला दूसरा कौन होगा ।।७७।। इन्द्रियजन्यसुख परिणाममें दुखप्रद होता है । अतएव उसका सेवन केवल मूर्ख ही किया करते हैं, न कि बुद्धिमान् । ठीक है, कौन ऐसा बुद्धिमान् मनुष्य होगा जो शहदल
१. अ तदिहाज्ञानतया। २. [ मिथ्याज्ञानतिमिरैः ] । ३. [सूखकरम् । ४. न रुचिरं प्रतिभाति । ५. श स 'पूर्व' नास्ति । ६. [ अपरः कः ] । ७. श स 'धारां' नास्ति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001837 |
| Book Title | Chandraprabhacharitam |
| Original Sutra Author | Virnandi |
| Author | Amrutlal Shastri |
| Publisher | Lalchand Hirachand Doshi Solapur |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 616 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Story |
| File Size | 14 MB |