Page Text
________________
३४०
चन्द्रप्रभचरितम्
प्रत्यग्रपाकविततं सुरभीकृताशमाघ्राय चित्तहरमिड्डुरिको दिगन्धम् । पर्याकुलं कटकिभिः समुपव्रजद्भः क्षुत्क्षामकुक्षिभिरजायत धाम कन्द्राः ॥४६॥ शैलानिलः शिथिलकम्पितदेवदारुरच्छाच्छनिर्भर पयः कणसङ्गशीतः । मार्गश्रव्ययपटुः पटमण्डप स्थैर्निद्रालसैर्वसुमतोपतिभिः सिषेवे || ५०॥ प्रस्वेदफेनलवविच्छुरिताङ्गरेखैरुत्तीर्णपल्ययनभूरिभरैस्तुरङ्गैः । भूवेल्लनाय परितः परिवर्तमानैरावर्तवानिव बभौ शिविराम्बुराशिः ॥५१॥
१२
वासस्य पदानि स्थानानि । पर्यूहितुं विवारयितुम् । अशक्तः असमर्थः । मुग्धधिषणः मुग्धा मूढा धिषणा बुद्धिर्यस्य सः । स्ववर्ग्यव्याहारनादनिहितश्रवणः स्ववर्याणां स्वसंबन्धिजतानां व्याहारस्य वचनस्य नादे ध्वनी निहिते न्यस्ते श्रवणे येन सः । जनोघः जनानां लोकानामोघः समूहः । परितः समन्तात् । बभ्राम भ्रमति स्म । भ्रम चलने लिट् । जातिः ।।४८ । प्रत्यग्रेति । प्रत्यग्रमाक विततं प्रत्यग्रेण नूतनेन पान विततं विस्तृतम् । सुरभीकृताशं सुरभीकृताः परिमलोकृता आशा दिशो येन तम् । चित्तहरं मनःप्रीतम् । इड्डुरिकादिगन्धम् इड्डुरिका' दीनां भक्ष्यभेदानां गन्धं परिमलम् । आघ्राय उपादाय । पर्याकुलं व्याकुलम् । समुपव्रजद्भिः समुपगच्छद्भिः । क्षुत्क्षामकुक्षिभिः क्षुधा क्षामः कृशः कुक्षिरुदरं येषां तैः । कटकिभिः सेनाजनैः । कन्द्वा:" खर्ज्या" । धाम स्थानम् | [ पर्याकुलम् ] अजायत अभवत् । लङ् । जातिः ॥ ४९ ॥ शैलेति । शिथिलकम्पितदेवदारुः शिथिलं मन्दं कम्पिते रचञ्चलतो देवदारुर्देवदारुवृक्षो यस्य " : सः। अच्छाच्छनिर्झरपय:कणसङ्गशीतः अच्छाच्छस्यात्यन्त निर्मलस्य निर्झरस्य प्रवाहस्य पयसो जलस्य कणानां लेशानां सङ्गेन संसर्गेण शोतः शीतलः । मार्गश्रमव्ययपटुः मार्गाज्जातस्य श्रमस्यायासस्य व्यये विनाशे पटुः समर्थः । शैलानिलः शैलस्यानिलो वायुः । पटमण्डप''स्थैः दृष्यस्थितैः । निद्रालसः" निद्रायामल सैर्लम्पटैः । वसुमतीपतिभिः भूमिपालैः । सिषेवे भज्यते स्म । षेवृन् सेवने कर्मणि लिट् । जातिः ॥ ५० ॥ प्रस्वेदेति । प्रस्वेदफेनलव विच्छुरिताङ्गरेखैः प्रस्वेदस्य ́ घर्मस्य फेनस्य डिण्डीरस्य लवैः कर्णेविच्छुरिता अङ्गस्य " अवयवस्य रेखा शोभा येषां तः। उत्तीर्णपल्पयनभूरिभरैः उत्तीर्णोऽवरोहितः पल्ययनस्य पर्याणस्य भूरिर्बहुलो भरों येषां तेः । भूवेल्लनाथ भुवि भूमी वेल्लनाय विलोडनाय । परितः समन्तात् । परिवर्तमानैः परिभ्रमद्भिः । तुरङ्गः अश्वै । शिबिराम्बुराशि:
१७
[ १४, ४९
में असमर्थ थे । अतएव वे भोले-भाले लोग अपने वर्गके लोगोंकी पुकारकी आवाज सुननेकी प्रतीक्षा में इधर-उधर चक्कर काटने लगे ॥४८ || भोजनालय में ताजा पक्का भोजन बन रहा था । पूरियों एव और-और पकवानोंकी मनोहर खुशबूको - जिसने सारी दिशाओं को सुगन्धित कर दिया था —- सूघकर अत्यन्त भूखे सैनिक बड़ी तेजी से आगे बढ़े, और उनके पहुँचते ही हलवाइयोंका सारा-का-सारा स्थान घिर गया ॥ ४९ ॥ निद्रासे अलसाये हुए राजाओंने अपनेअपने तम्बुओं में मणिकूट पर्वतकी उस वायुका सेवन किया, जो घोरे-धीरे देवदार वृक्षोंको हिला रही थी अर्थात् उनके स्पर्शसे सुगन्धित थी, अत्यन्त स्वच्छ झरनोंकी जल बिन्दुओंसे ठण्डी थी और इसीलिए रास्तेकी थकानको दूर करनेमें समर्थ भी ॥ ५० ॥ घोड़ों के लगी हुई फेनकी छोटी-छोटी बिन्दुओंसे अपूर्व शोभा उत्पन्न हो गई थी ।
शरीर में पसीने पर उनके ऊपर से जीन
Jain Education International
१. अ मिण्डरिका, आ 'मिड्वरिका, इसिज्वरिका । २. म रज्ञायत । ३. अ आ इ क ख ग घ
कण्डवाः । ४. मण्डल स्थै । ५. श पर्याहितुं । ६. श प्रत्ययवात । ७. श वातेन । ८. = मनोहरम् । ९. F १०. आ इन्दुरिका । ११. आ कुन्द्वाः, श कण्डवाः । १२. आ भर्जाः । १३. = क्षुब्धं व्याप्तं वा । १४. = विधुतः । १५. = येन । १६. आ मण्डलं । १७. = निद्रया अलसैः सालसैः । १८. = धर्मजलस्य । १९ = शरीरस्य रेखाः पङ्क्तयः । २० = भारो ।
७
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001837 |
| Book Title | Chandraprabhacharitam |
| Original Sutra Author | Virnandi |
| Author | Amrutlal Shastri |
| Publisher | Lalchand Hirachand Doshi Solapur |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 616 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Story |
| File Size | 14 MB |