Page Text
________________
२३४
श्री कथारत्नाकरे
श्री हेमविजयरचिते ॥२०७॥ शयन विज्ञाने चन्द्रसेनकथा ॥ __ अथाऽन्येद्युस्तृतीयस्य चन्द्रसेनस्य शय्याकौशलं जिज्ञासु पस्तमाह, हे भद्र ! अस्मिन् पल्यङ्केऽस्यां च तूलिकायां सुप्तोऽहं शोभनं निद्रासुखं न लभे, वपुरपाटवं च बहु प्राप्नोमि, दुःस्वप्नांश्च भूरि पश्यामीति किं कारणम्? इति पृष्टः स प्रोचे, हे देव! तावदहमत्र शये, पश्चात्तत्कारणं कथयिष्यामि। राज्ञा तथा कृते स तस्मात्पर्यङ्कात्सद्य एवोत्थाय बहिरागत्य राजानमूचे, हे स्वामिन्नस्मिन् पल्यङ्के काष्ठदोषोऽस्ति, काष्ठदोषो यथा
खट्वां जीवाकुलां ह्रस्वां, भग्नकाष्ठां मलीमसाम् ।।
प्रतिपादाङ्कितां वह्नि-दारुजातां च सन्त्यजेत् ॥ १॥ शयनासनयोः काष्ठ-माचतुर्योगतः शुभम् । पञ्चकाष्ठादियोगे तु, नाशः स्वस्य कुलस्य च ॥ २॥
अस्यां तूलिकायां च शूकरवालोऽस्ति, तेनाऽत्र शयने सुखं न स्यात्, किं बहुना? ममाप्यस्यां तूलिकायां सुप्तस्य कुपितकामिनीव क्षणमात्रमपि निद्रा नैति स्म।
___ कथमनेन काष्ठदोषः सूक्ष्मतमकर्पासपक्ष्मपेशलायां तूलिकायां च वालो ज्ञात:? इति ध्यात्वा सूत्रधारतो दारुनिर्णयं तूलिकारूततश्च शूकरचिकुरनिर्णयं कृत्वा, अहो! अस्य शयनकौशलमिति विस्मितेन गुणज्ञेन राज्ञा अयमपि सत्कृतः कामं प्रसिद्धोऽभूत्। ॥ इति शयनविज्ञाने चन्द्रसेनकथा ॥ २०७॥
॥२०८॥ मनुष्यगुणज्ञाने गुणरत्नकथा ॥ अथैकदा मनुष्याणामन्तर्बहिर्गुणज्ञानविज्ञस्य गुणरत्नस्य वैदग्ध्यमवगन्तुमनाः स राजा तमाह, हे भद्र! भृशं सुभगाऽसौ मम सुभगानामराज्ञी प्राणेभ्योऽप्यतिवल्लभा प्रतिवर्षप्रसविनी तेन मम सम्भोगसुखाऽन्तरायो अस्तीति किं कारणं ? इति श्रुत्वा स जगाद, हे देव! त्वं मम जनकः, इयं तव राज्ञी च मे जननी, किञ्चैकशोऽसौ स्नाना-ऽञ्जन-वसन-ताम्बूल-कुसुमकनकभूषणादिभूषिता निशि रहसि ममाभ्यर्णेऽभ्येति तदाहमस्या: स्वरूपं सम्यग् वच्मि । कौतुकिना राज्ञा तथाकृते तामागच्छन्तीमालोक्य सोऽपि भुजङ्ग्या इव तस्यास्त्रस्तस्त्वरितं बहिरेत्य राजानमवादीत्, हे देवाऽस्या: शैशवे माता मृता, ततोऽसावजादुग्धेन वृद्धिं नीता, तेनैषा प्रतिवर्ष प्रसविनी। किञ्चाऽस्याः शरीरमुखजातेन वातेन सोढुमशक्येन सर्वतः प्रसारिणा दुरामोदेन ज्ञातं, यद्बाल्ये बाढमजापयोऽनया पीतम् । राजाऽपि पट्टराज्ञीपितृगृहाद् बाल्ये मातृमरणमजापयःपानं च सम्यगवगम्य विशेषतस्तुष्टो नरपरीक्षापरीक्षकमुख्यस्य अस्य विशेषतः प्रसादं विहितवान् ॥ इति मनुष्यगुणज्ञाने गुणरत्नकथा ॥ २०८॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001835 |
| Book Title | Katharatnakar |
| Original Sutra Author | Hemhans Gani |
| Author | Munisundarsuri |
| Publisher | Omkar Sahityanidhi Banaskantha |
| Publication Year | 1997 |
| Total Pages | 380 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Story, & Literature |
| File Size | 24 MB |