________________
समाष्य-चूणिके निशीथसूत्रे
1 मूत्र-१
ते पागतिता खेत्ते खलादिसु कम्मक्खणिया पडिमाण उदंतं ण वहंति, तेण तत्य कतो वि प्रवराहो ग णज्जति, ण य तेसि संतियासु देवद्रोणीसु रखवालो भवति, ण वा दारपालो भवति । इतरत्थ ति रायकुडुबिएसु धुवो दोसो भवइ ।।५१६२॥
तुल्ले मेहुणभावे, णाणत्ताऽऽरोवणा य एमेव ।
जेण णिवे पत्थारो, रागो वि य वत्थुमासज्ज !॥५१६३।। पागतिय कुडुबिय-डंडिएसु तुल्ले मेहुणभावे प्रवराहणाणतणमो चेव पायच्छित्ते पाणतं । पायावच्चपरिग्गहातो कोडुबियपरिग्गहे कालगुरुगा, डंडियपरिग्गहे तव गुरुगा भणिता । प्रणं च कोडुबिय-डडिए सु पत्थारदोसतो अधिकतरं पच्छित्तं ।
अहवा - वत्थुविसेसप्रो रागविसेसो, रागविसेसपो पच्छित्तविरोसो भवइ ।।५१६३।। जतो भण्गति
जतिभागगया मत्ता, रागादीणं तहा चय। कम्मे ।
रागादिविधुरता वि हु, पायं वत्थूण विहुरत्ता ।।५१६४॥ जारिसी रागभागमात्रा मंदा मध्या तीव्रा वा तारिसी मात्रा कर्मबंगे भवति । अहवा - जावतिया रागविसेसा तावतिया कम्मानुभागविसेसा भवति - तुल्या इत्यर्थः ।
तेण भणति – जतियं भागं गता रागमात्रा । मात्राशब्दः परिमाणवाचकः । तन्मात्र: कर्मबन्धो भवतीत्यर्थः । “रागाइ विहुरया वि हु"-रागादिविधुरता नाम विषमत्वं । हु शब्दो यस्मादर्थे । यत्समुत्यो रागः प्रतिमादिके तस्य यस्मात् प्रतिमादिवस्तुविधुरता तस्माद्रागादिविधुरत्वं भवति ।।५१६४।।
अयमन्यप्रकारः विधुरत्वप्रदर्शने -
रपणो य इत्थिया खलु, संपत्तीकारणम्मि पारंची ।
अमच्ची अणवठ्ठप्पो, मूलं पुण पागयजणम्मि ॥५१६॥ रण्णो जा इत्थो तीए सह मेहुणसंपत्ती, एतेण मेहुणसंपत्तिकारणेण पारंचियं पायच्छित्तं । प्रमच्चिए प्रणवट्ठो। पागतिए मूलं । एयं पच्छिके णाणतं वत्थुणाणताो चेव भणियं ॥५१६५॥ दिवं गयं । इदाणि माणुस्स भण्णइ
माणुस्सगं पि तिविहं, जहण्णयं मज्झिमं च उक्कोसं ।
पायावच्च कुडुंबिय, दंडिगपारिग्गहं चेव ।।५१६६।। जहण्णादिगं तिविधं पुणो एकेक पायावच्चातिपरिग्गहे भाणियव्यं ।
उक्कोस मा -भज्जा, मज्झ पुण भइणि-धूयमादीओ।'
खरियादी य जहण्णा, पगयं सचि (जि) तेतरे देहे ॥५१६७।। माता अप्पणो अगम्मा, अण्णस्स य तं ण देति, प्रतो तीए सह जं मेहुणे तिनरागझवसाणं उपज्जति तं उक्कोसं ।
भज्ज अण्णस्स ण देति प्रतो तम्मि मुच्छितो उक्कोसं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
