Page Text
________________
सुबोधा व्याख्या
स्यामिति रात्रिः, रात्रिशब्दस्य रागः प्रवृत्तिनिमित्तं, रागश्च दिवसोऽपि भवतीति रात्रिशब्दोपादानेन तदपि ग्राह्यम्, उभयोऽपीति दिने रात्री च इह छम्मासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए - अंतरा दो मासा पडि वीसइराइया आरोवणा इत्येकं वाक्यम् । द्वितीयं च आइ मज्झे अवसाणे य सट्ट इत्यादि तावद् यावत सवीसतिराइया दो मास त्ति ततः आदिवाक्येन सामान्यतः विंशत्यारोपणाऽऽरोप्यते विशेषतश्च प्रायश्चित्त निमित्तकवस्तुनो विवक्षायामननातिरिक्तमारोप्यते यदि तदा द्वौ मासौ विशतिरात्रिन्दिवाभ्याधिकावारोप्यो, प्रथमासेवनायां तदुपरि वा सेवने त्रिंशतिवृद्धिरेव प्रतिपदं कार्या इति । प्रतिसूत्र सामान्यारोपणा च प्रथमासेवनवारां प्रतीत्य द्रष्टव्या ।
तेण मूल वत्थुणा सहेत्यादि यस्मिन् शय्यातरपिंडादावाहतादिदोषदुष्टे द्विमासिकापत्तिस्तन्मूलं वस्तु, तथाचोक्तं प्राक् सागारियपिंडाहडे दोमासियं ति प्रायश्चित्तनिमित्तकं वस्तुद्विस्वान्यूनातिरिक्तद्वे मारोपणयोः परमाण भवतीत्यस्यैवार्थमाह-न प्रावत्तिमाणमित्यादि, आपत्तिर्मासिकद्वयरूपा तद्रूपं मानं न।
कोऽर्थः? मासिकद्वयं शुद्ध, न केवला विंशत्यारोपणा, किन्तु परमन्यदेवारोप्यते, विंशत्यधिकमासद्वयमित्यर्थः । अहवा- इमो अन्नो वि आदेशो इत्यादि अंत्र व्याख्यानेन प्रायश्चित्तनिष्पत्तिकारणं वस्तूच्यतेऽर्थशब्देन किन्वर्थः प्रयोजनं तच्चात्मनः परस्य वा वैयावृत्यादिकरणरूपं तस्मिन् हि क्रियमाणे न प्रायश्चित्ततप उद्वोढुं शक्यते, प्रत उभयतर गादिकं कारणं प्रतीत्य प्रथमवारासेवने विंशत्यारोपणान्यूनातिरिक्ता रोपणीया, एषा च ठवियगा कज्जइ ।
उभयतरागादिगोत्ति काउ पुणोपडिसेविएशठ इति कृत्वा मासद्वयं दीयते,पाश्चात्ययाविशत्या युक्तंएगम्मि प्रायश्चित्ते वुज्झमाणे अंतरा अन्नमावजड, तं मग्झवत्तियं ठवियं कन्नइ त्ति काउं ठवियसन्न लभइ तत्प्रतिपादका सुत्ता ठवियसुत्ता, तं पि य वुज्झमाणे पट्टवियसन्नं पिलब्भइ, एवं च वुज्झमाणपच्छित्तवत्तन्वयाभिहाइणो सुत्ता पट्टवियसुत्ता भन्नति, अंतरा प्रावन्नाणं तेसिं चेव वुज्झमाणवत्तम्वया प्रतिपादनपरा सुत्ता ठवियसुता । सवीसतिराइयं. दोमासियं परिहारट्ठाणमित्यारभ्य ठवियमुत्ता तावत् यावद् दसरायपंचमासियं परिहारट्ठाणं पट्टविए अणगारे जाव तेण परं छम्मासा इत्येतदंतम् । एतावता च षण्मासिए पट्टविए द्विमासापत्तिलक्षणसूत्रमाश्रित्य ठवियसूत्राण्युक्तानि, इत ऊवं शेषमासविषये चूर्णिसूत्राणि वाच्चानि, तान्येव भणितुमुपक्रमते ।
इयाणि अत्थवसतो इत्यादिना, एतानि वाच्चत्वादियाणि मासियसंजोगसुत्ता लक्षणपत्तेत्यादिवाक्यमिति स्थापनासूत्रादर्शसूत्रसत्कार्यतः अत्र च षण्मासिकादिपदमध्ये चूर्णी द्विमासिकपद न भवति। षण्मासिकं प्रस्थापितंप्रतीत्य द्विमासिकस्य सूत्रैवाभिहितत्वात्, सव्वानो लक्खणाम्रो पत्तागो त्ति सर्वाः संयोगसूत्रजातयो लक्षणात् प्राप्ताः सामर्थ्याल्लब्धा इत्यर्थः । षण्मासिके प्रस्थापिते द्विमासिकलक्षणसूत्रोक्तद्विकस्थानव्यतिरिक्ता त्रिकादिसंयोगा अन्त्याः आद्याश्च द्विकान्यास्यान्त्या एकरूपाः, तहा एसि पि मन्वासिं ति एतासां मासिकादिषण्मासान्तानां सर्वासा सूत्रजातीनां स्थापना १२३४५६
१२ ३ ४ ५६ १५, २०, २५, ३०, ३५, ४० ।
प्राद्यः प्रस्थापितपंक्तिः, द्वितीया आपत्तिपंक्तिः, तृतीया प्रारोपणापंक्तिः । मासिए पट्टविए चाउम्मासिए पडिसेविए तीसइमा पारोवणा से अदा दिज्जमा गा मासचउक्कं तीसारोवणाय मिलियं पंचमासा भवति । एतदेव ठविया सुत्तमित्थं पदे भवति । एयं ठवियसुत्तं पट्ठवणासुतं किच्चा भणइ - पंचमामियमित्यादि, तेण परं पंचूणा चतारि मास सि जनो पारोवणा पणुवीसिया
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001831 |
| Book Title | Agam 24 Chhed 01 Nishith Sutra Part 04 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amarmuni, Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Amar Publications |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 608 |
| Language | Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Ethics, & agam_nishith |
| File Size | 9 MB |