Page Text
________________
सुबोषा व्याख्या
४२१
दुतिगाइठवणासु वि त्रिचतुर्थठवणारोवणपंक्त्या द्विश्यादिस्थापनापदेष्वप्येकादय आरोपणा ज्ञेयाः । पुवकयविहिण त्ति एकैकारोपणस्थानवृद्धया एकैकस्थापनापदस्य ह्रासः तथा विहीए प्रारोवणाठाणे पाढत्ते इदं १७८, ठवणाठाणं न भवइ । एवं एक्के आरोवणाठाणे उवरि उवरि वड्डीए एक्किक्कं ठवणाठाणं उवट्ठिए हुसिज्जा इत्येवं पूर्वकृते विधिः । इह च एगाइसु च उदंसतेसु एक्को चेव मासो घेत्तव्यो । पन्नरसोवरि विकलत्ति पन्नरस १५ १८ १६ इत्येते विगताः कला पंचभरूपा यत्र ते विकला।
इक्कामो मासाम्रो निप्फन्न त्ति उद्धरितायामपि कलायामेक एव लभ्यते, न त्वधिकं तद्वसेन किंचिल्लभत इति भावः । एवमेकविंशत्यादिषु चतुर्विशत्यन्तेषु केवल त्ति केवला अनुद्धरितकलाराशयः शद्धाः पंचकपंचनिष्पन्ना इति यावत, ते पंचकभागविशुद्धा द्विरूपहीनत्वकृता ये मासास्तैः प्रमाणं येषां दिवसानां ते तथा तेभ्यः दिनेभ्यः इति शेषः मासभागा यत्रानेतुमिष्यन्ते यकाभिस्ताः स्थापनारोपणाः, इयं च षोडशिकाप्रभृत्येवाभवति, नार्वाक् इत्याह इक्कियेत्यादि, ते ठविय त्ति एकादश स्थाप्यन्ते सकलश्च छेदः तेन सहिताः ११, एसि ति मासस्स पंचमो भागो स विन्नेप्रो । कोऽर्थः ? मासो पंचगुणो सो पक्खित्तो त्ति।
इदाणि आरोवणाभागलद्धति पारोपणाया भागस्तेन यल्लब्धं एकादशमासाख्यं वस्तु सेसा सेसं ति यदुद्धरितं प्रतिक्रियाजातं प्रारोपणाभागश्च ते परावर्तिताश्च तैः, कोऽर्थः ? छेदांशयोर्विपर्यासः, कार्यःषट्कोऽधपंचकाश्चोपरि अत्र पंचकेन गुण्यते द्वासप्ततति,जातं ३६०, षट्केन पंचकगुणने ३०, त्रिंशता भागे हृतेऽस्य ३६० राशेलंन्धा १२, यद्वा छेदांशकयोविपर्यये कृते द्वासप्तत्यधोवर्तिनः पंचकस्य षट्कोपरिवर्तिनश्चापवर्तनं विधेयं-अपनयनं तयोः कार्यमित्यर्थः । ततः षट्केन द्वासप्तेतेभागे लब्वा १२ । एवं सत्तरसासु छेदांशरूपयोः पंचकयोरुभयोरपि उत्सारणं कृत्वा शेषेण छेदेन इतरांशे संचयमासभागाभिवायकस्य भागो हरणीय इति, यद्वा अंशानंशैगुणयित्वा छेदांश्च छेदैगुणयित्वा भागो हार्य इति, प्रक्रियाद्वयेऽपि न वस्तुक्षतिरिति ततो लब्धा १२, अत्र स्थानद्वये स्थाप्यन्त एको द्वादशकः पंचदशगुणः १८० । आरोवणाए जइ विगला दिवस त्ति प्रारोपणायां पंचभिर्भागे हृते शेषं यदुद्धरितमित्यर्थः । तेन द्वितीयो राशिगुणनीयः, अनेको विकलो दिवस उद्धरित इत्यर्थः । एक्केण गुणियं तत्तियं चेव स्थापनादिवसेन युक्तश्च द्वादशकस्त्रयोदशकीभूतः प्रक्षिप्तः पंचदशगुणकृतपूर्वराशौ स च राशिः झोषरहितः सन् आशीत्यधिकं शतं भवति । एगवीसिया वी इत्यादिठवणा १ प्रारोवणा २१, असीयसयानो अवणीए १५१, एयस्स एक्कवीसाए भागो, भागं सुद्ध न देइ इति दस पक्खिता १६८, भागे लब्धं ८, ते ठविया सगलच्छेदसहिताः, आरोवणाभागे हिए लद्ध ४ दुरूवहीणत्वे कृते मास २, मासस्स य एक्को पंचभागो मासदुगे पंचगुणे असपक्खेवे कए जाता ११, एक्कियाए वि ठवणाए हेट्ठा पंचगो छेप्रो दिनो, तो प्रारोवणाभागलब्धं ८, त आरोवणामासगुणं कायन्वं ति काउं अंसो अंसगुणो छेप्रो छेयगुणो एक्कारसहिं अट्ठ गुणिया पंचहि एक्को गुणिनो जाया अट्टासी पंचभागा ८८ ठवणारोवणमाससहिय त्ति कायव्वा, एत्य एक्को ठवणाभागो फेडियन्वो, एवं कृते सत्याह "नवरमित्यादि - जं सेसं ति ६६ एतच्चारोपणभागाश्च ते परावर्तिताश्च इत्थं तैगुणितं कार्य परं न गुण्यते प्रक्रियात् (?) किन्त्वपवर्तनं पंचकयोविधेयम्, ततो भागहियलद्धि त्ति - एकादशभिर्नवनवतिभागे हृते लब्धं ६, तिसु ठाणेसु स्थाप्यं ततः एकनवकः पंचदशगुणः १३५, द्वितीयस्य विकला दिवसायात्रैकरूपत्वात् तेन गुणितो नवक एव भवति, तृतीयश्च पंचगुण: (पंचगुणः) सर्वे मिलिता १८६, ठवणादिणजुया दशकझोषरहिता इदं १८०, भवति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001831 |
| Book Title | Agam 24 Chhed 01 Nishith Sutra Part 04 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amarmuni, Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Amar Publications |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 608 |
| Language | Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Ethics, & agam_nishith |
| File Size | 9 MB |