________________
भाष्यगाथा ५६५७-५६६६ ]
षोडश उद्देशक:
सत्यस्स पंच भेदा - मंडीमादि। सत्थवाहो प्रविहो । माइयत्तिया ति प्रदविहा उतरि भणिहिति । सत्यविहाणं पूण गणिमादि चउन्विधं, गणिमं पूगफलादि, परिमं जं तुलाए दिज्जति खंडसकरादि, मेज्नं ततंदुलादि, पारिच्छ रयणमोतियादि । “एक्केके" ति वहिलगेसु वि एवं चउविहं । भारवहेसु वि एवं पउम्विहं । उदरियकपडिएसु तं भंडं चउम्विहं भाणियव्वं ।।५६६२॥ दव्वादि चउक्कं च पडिलेहेज्ज, तत्थ दब्वे -
अणुरंगादी जाणे, गुंठादी वाहणे अणुण्णवणे ।
धम्मो त्ति व भत्ती य व, बालादि अणिच्छे पडिकुटुं ।।५६६३।। प्रणरंगा णाम घसियो । जाणा सगडिगातो वा वाहणा । गुंठादी- गंठो घोडगो, प्रादिसद्दातो मस्सो उट्टो हत्यी वा । ते अणुण्ण विज्जति - जइ अम्हं कोइ बालो प्रादिसद्दामो वुड्ढो दुबलो गिलाणो वा गंतुंग सक्केज्जा सो तुन्भेहिं चडावेयब्यो, जइ प्रणुजागति धम्मेण तो तेहिं समं सुदं गमणं । मह मुल्लेण विषा गेच्छंति तो तं कि अन्भुवगच्छिज्जति । अह मुल्लेण वि णेच्छति तो तेहिं समं पडिकुटुं गमणं, ग तेहिं समं गम्मति ।।५६६३॥ किं च इमेरिसभंडभरितो इच्छिज्जति सत्थो
दंतिक्क-गोर-तेल्ले, गुल-सप्पिएमातिभंडभरितासु ।
अंतरवापातम्मि उ, देंतेतिधरा उ किं देउ ॥५६६४॥ मोदग-साग-वट्टिमादी दंतखज्जयं बहुविहं दंतिक्कं !
अहवा -- तंदुला दंतिक्का, सव्वं वा दंतसज्जयं दंतिक्कं । गोर त्ति गोधूमा । सहा तेल्सगुलसप्पिणाणाविधाण य पण्णाण भंडीमो जइ मरियातो तो सो दबतो सुद्धो।
किं कारणं ?, अंतरा वाघाए उप्पण्णे तं प्रप्पणा खंति प्रम्हाणं वि देति । "इहरह" त्ति बाइ कुंकुम-करपूरिय - तगर पत्तचोय-हिंगु-संखलोयमादी प्रखज्जदव्वभरिए पतरा वाघाते संबले णिट्ठिए कि दितु, तम्हा एरिसमरिण ण गंतव्वं ।।५६६४॥
अंतरा वाघातो इमो
वासेण णदीपूरेण वा वि तेणभय हस्थि रोहे वा ।
खोभो जत्थ व गम्मति, असिवं एमादि वाधातो ॥५६६।। अंतरा गाढं वासमारलं, चउमासवाहिणी का महानदी पूरेण प्रागता, प्रगतो वा चोरभयं, दुदुहत्थिणा वा पंथो रुद्धो, जत्थ वा सत्यो गंतुकामो तत्थ रोहगो, रबखोभो वा तत्थ, प्रसिवं वा तत्व, एवमादिकज्नेसु अंतरा सण्णिवेसं काउं सत्यो पच्छ ते ॥५६६५ । एवं दव्वतो पडिलेहा । इमा 'खेत्त-काल-भावेसु -
खेत्तं जं बालादी, अपरिस्संता वर्तति श्रद्धाणं । काले जो पुव्वण्हे, भावे सपक्ख-परपक्खणादिण्णो ॥५६६६।।
१ गा०१६६१।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org