________________
प्रयोदश उद्देशकः
भाष्यगाथा ४४२७-४३७ ]
जे भिक्खु तिगिच्छपिंड, मुंजेज्ज सयं तु अहव सातिज्जे । सो आणा अणवत्थं, मिच्छत्त-विराधणं पावे ॥४४३२ गतार्था भणइ य णाहं वेज्जो, अहवा वि कति अप्पणो किरियं ।
अहवा वि वेज्जियाए, तिविह तिगिच्छा मुजेयव्वा ॥४४३३॥ 'भणति य णाहं वेज्जो" अस्य व्याख्या -
भिक्खातिगतो रोगी, किं वेज्जो हं ति पुच्छितो भणति ।
अत्थावत्तीए कया, अचुहाणं वोहणा एवं ॥४४३४|| भिक्खातिगतं साधु रोगी पुच्छति - इमो रोगो इमं च मे समुत्याणं, कहेहि मे जेग पण्णप्यामि ।
साधू भणति - किमहं वेज्जो, जेण पुच्छसि? एरिसवयणेण तेसि अबुहाण बोहणं कतं अत्थावत्तीए, तो वेज्ज पुच्छामो ति ।।४४३४।। "२अहवा अप्पणो किरियं कहेति" त्ति अस्य व्याख्या -
एरिसयं वा दुक्खं, भेसज्जेण अमुएण पडणं मे ।
सहमुप्पतियं च सयं, वारेमो अट्ठमादीहिं ॥४४३॥ साधू रोगिणा पुच्छितो भणाति - एरिसो रोगो अमुगेण मे दवेण पणत्ता, प्रमुगेण वा वेज्जेण पण्णववितो।
अहवा - साधू भगःति - एरिसं रोगमुप्पणं जरादिगं सहसा चउत्यच्छद्रुष्टुमादीहि फेडेमो ॥४४३५॥ "ग्रहवा वि" पच्छद्धस्स इमं वक्खाणं -
संसोहण संसमणं, निदाण परिवज्जणं च जं जत्थ ।
आगंतु धातुखोमे, व आमए कुणति किरियं तु ॥४४३६।। "वेज्जिया" वेज्जसत्थं, "तिविध" त्ति वातितो रोगो, पित्तियो व. सिभिप्रो वा । एतेसु रोगेस ससोहणं वमणं विरेयणं च । “संममणं" - जेण दोसा समिज्जति तं च परिपायणादिकं, जं च जत्य रोगे "णियाणं" ति जेण रोगो संभूतो जेण वा वड्ढति तस्स वज्जणं कारवेति । रोगो पुण विधो - प्रागंनुगो घाउखोभेण य। धाउखोमो तिविहो । प्रागंतुगो (कंटगादिगो । एत्य दुविधे वि किरियं करेइ ।।४४३६।। तिगिच्छकरणे इमे दोसा -
अस्संजमजोगाणं, पसंधणं कायघात अयगोले ।
दुब्बलवग्धाहरणं, अच्चुदए गेण्हणुड्डाहो ॥४४३७॥ रोगादभिभूतो प्रापुच्छमाणो पण्णवतेग अस जमजोगसु कृमिमादिएमु संधितो भवति, कारापितेत्यर्थः। कंदमूलादियाण य धातो कता भवति । अस्संजतो य वर्सेतो प्रयगोलसमाणो कातोवधाले वि पट्टितो भवति ।
१ गा० ४४३३ । २ गा०४४३३ । ३ गा०४४३३।४ मा०४४३३ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
