________________
भाष्यगाथा ४४१८-४४२६ ]
त्रयोदश उद्देशकः
ग्रहवा - इमे पच्चत्थिया प्रत्यनीका बुद्धकंटका मा पुणो एज्जति, कडुगफरुसवयणेहि णिन्मयिंति. दाणं च ण देति ।
ग्रहवा – इमे पच्चा त्यया “मा पुणो एतु" ति विसादि देज ॥४४२२॥ समणे त्ति गतं । ''माहग्गि" ति ग्रस्य व्याख्या -
लोकाणुग्गहकारीसु भूमिदेवेसु बहुफलं दाणं ।
अवि णाम बंभबंधुसु, किं पुण छक्कम्मणिरएसु ॥४४२३।।
प्रायश्चित्तदान-सूतकविशुद्धि हस्तग्रहणकरण, तथान्येषु बहुषु समुत्पद्यमानेषु लोकानुग्रहकारिणं, किं च एते दिवि देवा पासी, प्रजापतिना भूमौ सृष्टा देवा, एतेषु जातिमात्रसंपन्नब्रह्मबंधुष्वपि दत्तं महत फलं । किमित्यतिशयार्थे । अतिशयेन फलं भवति षटकर्मनिरतेषु । तानि च यजनं याजनं मध्ययन अध्यापन दानं प्रतिग्रहं चेति ॥४॥२३॥ "माहणे" त्ति गतं । इदाणि २किवणे -
किवणेसु दुबलेसु य, अबंधवायंकजुंगियत्तेसु ।
पूया हेज्जे लोए, दाणपडागं हरति देंतो ॥४४२४॥
अपरित्यागशीलः कृपणः, अहवा - दाग्दिोवहतो जायगो कृपणः, स्वभावतो रोगाद्वा दुर्बलः, प्रबंधुः सर्वस्वजनजितः, ज्वराद्यातकेनातंकितः, जुगितः हस्तपादादिवजित., शिरोऽक्षिदंतादिवेदनातः, पूजया लोको हियते, जो एते किवणादि पूएति सो दाणपडागं हरति - सर्गेत्तरं दानं ददातीत्यर्थः ॥४४२४॥ "किवण" त्ति गतं ।
ददाणि . अतिहि" त्ति -
पाएण देति लोगो, उवयारी परािजतेसु बुामते वा ।
जो पुण अद्धाखिण्णं, अतिहिं पूएति तं दाणं ।।४४२५॥ पातोग्गहं जतो बाहुल्ये उवकारकारी, परिचितो मित्तादी वुसितो समोसिनो एगगामनिवासी वा । पायसो परिमेमु दाणं लोगो देति, तं च दाणं ण भवति । जो ति दाता, पुण। त्ति विसेसणे । किं विसेसेति ? "अद्धाणं', तम्मि प्रद्धाणे जो खिन्नः श्रान्त इत्यर्थः सो अतिही भवति, नान्यः, तं जो पूएति सो दाता, तच दाणं जं तारिसम्म प्रतिहिस्स दिज्जति । प्रतिथावपस्थितः प्रतिथी ।। ४४२।। अतिहि ति गतं ।
इदाणि “४साणे" ति -
अवि णाम होति सुलभो, गोणादीणं तणादि आहारो।
लिक्किक्कारहयाणं, ण य मुलभो होति सुणगाणं ।।४४२६।।
अवि सं विणे । कि संभावेति ? गोणादीणं साणस्स य पाहार दुल्ल भत्तं । णाम इति पादपूर।। ग्रहवा - णाम इन्युपसर्गः, अयं चार्थविशेपे, कि विमेमयति ? इमं गोणातीण दुर्लभोऽप्याहारः तृणादिकं सुलभ एव मन्तव्यः. अटव्यां स्वयं भूतः प्रकीर्णत्वात्, न च श्वानादीनां । कुतः ? पराधीनत्गत् जाप्तितत्वाच्च, छिक्किकारकरणा दंडादिभिश्च हन्यमानानां न सुलभ इत्यर्थः ।।४४२६॥
१ गा० ४४१६ । २ गा० ४४१६ । ३ गा० ४४।। ४ मा
४४१६ ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org