________________
सभाष्य-चूणिके निशीथसूत्रे
[ मूत्र-५
जे भिक्खू सलोमाइं चम्माई अहिडेइ, अहिडेतं वा सातिजति ।मु०॥५॥ सह लोमेहि सलोमं, अहिटेइ नाम "ममेयं" ति जो गिण्हइ तस्स चउलहुं ।
चम्मम्मि सलोमम्मी, ठाण-णिसीयण-तुयट्टणादीणि ।
जे भिक्खू चेतिज्जा, सो पावति आणमादीणि ॥३६६६॥ सलोमे चम्मे जो ठाणं चेतेइ करेति णिसीयइ तुयट्टइ वा सो प्राणाइदोसे पावति ॥३६६६।। इमं च से पच्छित्तं -
गिण्हते चिट्ठते, निसियंते चेव तह तुयद॒ते ।
लहुगा चतु जमलपदा, चरिमपदे दोहि वि गुरुगा ॥३६६७।।
गेण्हणादिएसु चउसु ठाणेसु चउलहुगा चउरो भवंति । जमलपयं ति कालतवा, तेहिं विसिट्टा दिति । चरिमपयं त्ति तुयट्टणं, तम्मि चरिमपदे दोहिं वि कालतवेहिं गुरुगा इत्यर्थः ॥३६६७॥
अन्ने य इमे दोसा -
अविदिण्णोवहि पाणा, पडिलेहा वि य ज सुज्झइ सलोमे ।
वासासु य संसज्जति, पतावणऽपतावणे दोसा ॥३६६८॥ तित्थकरेहिं अविदिण्णोवही, रोमंतरेसु य पाणा सम्मुच्छंति, सरोमे पडिलेहणा ण सुज्झइ, कुंथुपणगाई तेहिं वासासु संसज्जति । जइ संसज्जणभया पतावेइ तो अगणिविराहणा। अह न पयावेइ तो संसज्जति । उभयथा वि दोसा ।।३६६८॥ सलोमदोषदर्शनार्थं झुसिरप्रतिपादनाथं च इदमाह -
अजिण सलोमं जतिणं, ण कप्पती झुसिर तं तु पंचविधं ।
पोत्थगतणपणए या दूसदुविध चम्मपणगं च ॥३६६६।। अजिनं चर्म । जतयो ति साहवो । तं तेहिं न कप्पइ, झुसिरदोषत्वात् । शिष्याह - किं मुसिरं ? कइविहं वा ? के वा तत्थ दोसा ?
प्राचार्याह - मुसरं पोल्लं जीवाश्रयस्थानमित्यर्थः । तं इमं पंचविहं - पोत्थगपणगं, तणपणगं, पणगपणगं, पणगशब्दः प्रत्येकं योज्यः, दूसं वत्थं, तत्थ दो भेदा - अपडिलेहपण गं दुप्पडिलेहपणगं च, चम्मणपणगं च पंचमं ॥३888 टमं पोत्थगपणगं -
गंडी कच्छवि मुट्ठी, संपुड फलए तहा छिवाडी य ।
साली वीही कोदव, रालगऽरण्णे तणाई च ।।४०००॥ दीहो बाहल्लपुहत्तेण तुल्लो चउरंसो गंडीपोत्यगो। अंते तणुप्रो, माझे पिहुलो, अप्पबाहल्लो कच्छवी। चउरंगुलदीहो वृत्ताकृती मुट्ठीपोत्थगो ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
