Padmapuran Part 1

SR No.: 001822
Original Sutra Author: Dravishenacharya
Author: Pannalal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Publication Year: 2000
Total Pages: 604
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Mythology, & Story
File Size: 15 MB

Page 131

पञ्चमं पर्व
यदा तदा समुत्पनो नाभेयो जिनपुङ्गवः । राजन् तेन कृतः 'पूर्वः कालः कृतयुगामिधः ॥१९३॥ कल्पिताश्च त्रयो वर्णाः क्रियाभेदविधानतः । सस्यानां च समुत्पत्तिर्जायते कल्पतोयतः ॥१९॥ सृष्टाः काले च तस्यैव माहनाः सूत्रधारिणः । सुतेन भरताख्येन तस्य तत्समतेजसा ॥१९५॥ आश्रमश्च 'समुत्पन्नः सागारेतरभेदतः । विज्ञानानि कलाश्चैव नाभेयेनैव देशिताः ॥१९६॥ दीक्षामास्थाय तेनैव जन्मदुःखानलाहताः । भव्याः कृतात्मकृत्येन नीताः सौख्यं शमाम्बुना ॥१९७॥ त्रैलोक्यमपि संभूय यस्यौपम्यादैपेयुषाम् । गुणानामशकं गन्तुमन्तमात्मसमुद्यतेः ॥१९८॥ अष्टापदनगारूढो यः शरीरविसृष्टये । दृष्टः सुरासुरैर्हेमकूटाकारः सविस्मयैः ॥१९९॥ शरणं प्राप्य तं नाथं मुनयो भरतादयः । महाव्रतधरा याताः पदं सिद्धेः समाश्रिताः ॥२०॥ पुण्यं केचिदुपादाय स्वर्गसौख्यमुपागताः । स्वभावार्जवसंपन्नाः केचिन्मानुष्यकं परम् ॥२०१॥ नितान्तोज्ज्वलमप्यन्ये ददृशुस्तस्य नो मतम् । कुदृष्टिरागसंयुक्ताः कौशिका इव भास्करम् ।।२०२॥ ते कुधर्म समास्थाय कुदेवत्वं प्रपद्य च । पुनस्तिर्यक्षु दुश्चेष्टा भ्रमन्ति नरकेषु च ॥२०३।। अनेकेऽत्र ततोऽतीते काले रत्नालयोपमे । नाभेययुगविच्छेदे जाते नष्टसमुत्सवे ॥२०॥ अवतीर्य दिवो मूर्ध्नः कतु कृतयुगं पुनः । उद्भतोऽस्मि हिताधायी जगतामजितो जिनः ॥२०५।। आचाराणां विघातेन कुदृष्टीनां च संपदा । धर्म ग्लानिपरिप्राप्तमुच्छ्रयन्ते जिनोत्तमाः ॥२०६॥ ते तं प्राप्य पुनर्धम जीवा बान्धवमुत्तमम् । प्रपद्यन्ते पुनर्माग सिद्धस्थानामिगामिनः ॥२०७॥
राजा नाभिके पुत्र ऋषभदेव नामक प्रथम तीर्थंकर हुए थे, हे राजन् ! सर्वप्रथम उन्हीं के द्वारा इस कृत युगकी स्थापना हुई थी ॥१९२-१९३।। उन्होंने क्रियाओंमें भेद होनेसे क्षत्रिय, वैश्य और शद्र इन तीन वर्षों की कल्पना की थी। उनके समयमें मेघोंके जलसे धान्योंकी उत्पत्ति हुई थी ॥१९४।। उन्हींके समय उनके समान तेजके धारक भरतपुत्रने यज्ञोपवीतको धारण करनेवाले ब्राह्मणोंकी भी रचना की थी ॥१९५।। सागार और अनगारके भेदसे दो प्रकारके आश्रम भी उन्हींके समय उत्पन्न हुए थे। समस्त विज्ञान और कलाओंके उपदेश भी उन्हीं भगवान् ऋषभदेवके द्वारा दिये गये थे ॥१९६|| दीक्षा लेकर भगवान् ऋषभदेवने अपना कार्य किया और जन्म सम्बन्धी दुःखाग्निसे पीड़ित अन्य भव्य जीवोंको शान्तिरूप जलके द्वारा सुख प्राप्त कराया ॥१९७|| तीन लोकके जीव मिलकर इकट्ठे हो जावें तो भी आत्मतेजसे सुशोभित भगवान् ऋषभदेवके अनुपम गुणोंका अन्त प्राप्त करनेके लिए समर्थ नहीं हो सकते ॥१२८।। शरीर त्याग करनेके लिए जब भगवान् ऋषभदेव कैलास पर्वतपर आरूढ़ हुए थे तब आश्चर्यसे भरे सुर और असुरोंने उन्हें सुवर्णमय शिखरके समान देखा था ॥१९९।। उनकी शरण में जाकर महाव्रत धारण करनेवाले कितने ही भरत आदि मनि निर्वाण धामको प्राप्त हुए हैं ॥२००|| कितने ही पुण्य उपार्जन कर स्वर्ग सुखको प्राप्त हैं, और स्वभावसे ही सरलताको धारण करनेवाले कितने ही लोग उत्कृष्ट मनुष्य पदको प्राप्त हुए हैं ।।२०१॥ यद्यपि उनका मत अत्यन्त उज्ज्वल था तो भी मिथ्यादर्शनरूपी रागसे युक्त मनुष्य उसे उस तरह नहीं देख सके थे जिस तरह कि उल्लू सूर्यको नहीं देख सकते हैं ॥२०२।। ऐसे मिथ्यादृष्टि लोग कुधर्मकी श्रद्धा कर नीचे देवोंमें उत्पन्न होते हैं। फिर तियंचोंमें दुष्ट चेष्टाएँ कर नरकोंमें भ्रमण करते हैं ॥२०३।। तदनन्तर बहुत काल व्यतीत हो जानेपर जब समुद्रके समान गम्भीर ऋषभदेवका यग-तीर्थ विच्छिन्न हो गया और धार्मिक उत्सव नष्ट हो गया तब सर्वार्थसिद्धिसे चयकर फि कृतयुगकी व्यवस्था करनेके लिए जगत्का हित करनेवाला मैं दूसरा अजितनाथ तीर्थंकर उत्पन्न हुआ हूँ ॥२०४-२०५।। जब आचारके विघात और मिथ्यादृष्टियोंके वैभवसे समीचीन धर्म ग्लानिको प्राप्त हो जाता है-प्रभावहीन होने लगता है तब तीर्थंकर उत्पन्न होकर उसका उद्योत करते हैं ।।२०६।। १. पूर्व ख. । २. समुत्पन्नाः म. । ३. -दुपेयुषाम् ख. । ४. -मंशकं ख. । ५. हिताध्यायी ख. ।

Translation AI Generated

The Fifth Chapter

When, at that time, the great Jina, Nābheya, arose, O King, by him was established the "former time," the Kṛtayuga. ||193|| Three castes were conceived by him, according to the difference in actions. The origin of grains arose from the rain of the Kalpa. ||194|| In his time were created the great ones, the Sūtradhāras, by his son, Bharata, of equal brilliance to him. ||195|| The āśrama also arose, distinguished as sāgara and anāgara. Knowledge and arts were taught by Nābheya himself. ||196|| Embracing initiation, by him, those who were destined for liberation, were freed from the fire of birth-suffering, and led to happiness by the water of peace. ||197|| Even if the three worlds were to gather together, they would not be able to comprehend the incomparable qualities of Nābheya, who was adorned with the brilliance of his own self. ||198|| He who ascended the eight-stepped mountain for the shedding of his body, was seen by the gods and demons, with wonder, like a golden peak. ||199|| Taking refuge in that Lord, the sages, Bharata and others, attained the state of liberation, having embraced the great vows. ||200|| Some, having acquired merit, attained the happiness of heaven. Others, endowed with natural simplicity, attained the highest human state. ||201|| Others, though his doctrine was most brilliant, did not see it, being bound by the delusion of attachment, like owls who cannot see the sun. ||202|| They, embracing evil conduct, becoming evil gods, wander in the hells, again as animals, with evil deeds. ||203|| After a long time had passed, when the ocean-like profound Nābheya's yuga-tirtha was broken, and the religious festival was destroyed, I, the second Jina, Ajitanātha, arose, to establish the Kṛtayuga, for the benefit of all beings. ||204-205|| When the proper Dharma becomes weak, due to the violation of the rules of conduct and the prosperity of the deluded, the Jinas arise and revive it. ||206|| Having attained him, again, the beings, the best of friends, embrace him again, and become destined for the state of liberation. ||207||