SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 70
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ गो० जीवकाण्डे गालयति विनाशयति घातयति दहति हन्ति शोधयति । विध्वंसयति मलानि यस्मात्तस्माच्च मंगलं भणितमिति मंगल शब्दस्य निरुक्तिपूर्वकमर्थं प्रतिपाद्य मलस्वरूपप्रतिपादनार्थमाह । "दोण्णि वियप्पा होति हु मलस्स इह दव्वभावभेदेहि । दव्वमलं दुवियप्पं बाहिरमभंतरं चेई' ॥४॥ इह मलस्य द्वौ विकल्पौ भवतो द्रव्यभावभेदाम्या, तत्र द्रव्यमलं द्विविकल्पं बाह्यमभ्यन्तरमिति ।। 'सेदजलरेणुकद्दमपहुडी बाहिरमलं समुद्दिटुं। घणदिढ जीवपदेसे णिबद्धरुवाइ पयडिठिदियाई ॥५॥ अणुभागपदेसेहिं चउहि पत्तेक्कभिज्जमाणं तु । णाणावरणप्पहुडी अट्टविहं कम्ममखिलपावयरं' ॥६॥ स्वेवजलरेणुकर्दमप्रभृतयो बाह्यमलं समुद्दिष्टं घनदृढजीवप्रदेशेषु निबंद्धम्। प्रकृतिस्थित्यनुभागप्रदेशश्चतुभिः प्रत्येकं भिद्यमानं ज्ञानावरणाद्यष्टविधं कर्म अखिलपापकरम् ॥ 'अभंतरदश्वमळं जोवपदेसे गिबद्धमिदि हेदो। __ भावमलं णादव्वं अण्णाणादसणादिपरिणामो ॥७॥' ___ अभ्यंतरं द्रव्यमलं भवति जीवप्रदेशे निबद्धमिति हेतोः । भावमलं ज्ञातव्यमज्ञानादर्शनादि. परिणामः॥ 'अहँवा बहुभेदगयं णाणावरणादिदव्वभावमलं । ताइ गालेइ पुढं जदो तदो मंगलं भणियं ॥ अथवा बहुभेदंगता ज्ञानावरणादयो द्रव्यभावमलास्तान स्फुटं गालयति यतस्ततो मंगलं २० भणितं ॥ भावमलो अज्ञानादर्शनादिपरिणामो नामस्थापनाद्रव्यभावभेदो वा। उपचारमलो जीवपापं । तं सर्वमलं गालयति विनाशयति घातयति दहति हन्ति शोधयति विध्वंसयतीति मंगलं । अथवा मंगं सौख्यं पुण्यं वा लात्यादत्ते इति; मंगलं। तच्च मंगलं नामस्थापनाद्रव्यक्षेत्रकालभावभेदादानन्दजनकं षोढा । तत्र नाममंगलमर्हत्सिद्धाचार्योपा २५ इस प्रकार मंगल शब्दका निरुक्तिपूर्वक अर्थ कहकर मलका स्वरूप कहते हैं-मलके दो भेद हैं-द्रव्यमल और भावमल । उनमें से द्रव्यमलके दो भेद हैं-बाह्य और अभ्यन्तर । उनमें-से पसीना, मल, धूल, कीचड़ आदि बाह्य मल हैं। प्रकृति, स्थिति, अनुभाग और प्रदेश बन्धके भेदसे चार भेदरूप ज्ञानावरण आदि आठ कर्म, जो आत्माके प्रदेशों में एक क्षेत्रावगाहरूपसे दृढ़ बद्ध हैं, अभ्यन्तर द्रव्यमल हैं। ये सब पापोंके कारण हैं ॥४-६॥ ये ज्ञानावरण आदि कर्म जीवके प्रदेशोंमें निबद्ध होनेसे अभ्यन्तर द्रव्यमल कहे जाते हैं । और अज्ञान अदर्शन आदि रूप जीवके परिणाम भावमल हैं ॥७॥ अथवा बहुत भेद रूप ज्ञानावरण आदि द्रव्यमल और भावमलको स्पष्टरूपसे नष्ट करता है, इसलिये उसे मंगल कहते हैं ।।८।। १. क थोण्णि । १ ति. प. १।१०। २. म रं भेयं । ३. म भगवतो। ४. ति. पं. १।११-१२ । ५. म ३५ भेज्ज । ६. ति. प. १११३ । ७. ति. प. १११४ । ८. म बहुभेदनामस्थापनाद्रव्यभावमलभेदास्तान् । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy