SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 428
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३७० गो० जीवकाण्डे अनंतरं वैक्रियिककाययोगमं पेळ्दपरु । विविहगुणइढिजुत्तं विक्किरियं वा हु होदि वेगुव्वं । तिस्से भवं च णेयं वेगुम्वियकायजोगो सो ॥२३२॥ ___ विविधगुणद्धियुक्तं बिक्रियं वा हि भवति वैगूछ । वैक्रियिकं वा तस्मिन् भवं च जेयं ५ वैक्रियिककाययोगः सः॥ विविधगुद्धियुक्तं विविधशुभाशुभप्रकारंगळप्प अणिमाद्यतिशयंगळ ऋद्धिमहत्वमदरोळ्कूडिद देवनारकशरीरं वैगूर्वमक्कु मेणु वैक्रियिकमक्कुं । विगूर्वे विविधगुणोद्योगे भवं वैगूव्वं येदितु निर्वचनं संभविसुगुमप्पुरिदं वैक्रियिकम बुदथें । वैविक दितु पाठमक्कुमल्लि विगर्वः प्रयोजनमस्येति वैविकम दितु ठण् प्रत्ययमक्कुं। अथवा विविधा क्रिया विक्रिया अनेका१० णिमादिविकारमेंबुदत्थं । तस्यां विक्रियायां भवं वैक्रियिकं सा प्रयोजनमस्येति वा वैक्रियिकम दितुं च शब्द प्रयोजनार्थसमुच्चयार्थमप्पुदरिनक्कुं। यः आवुदोंदु वैश्विककायार्थमागि तद्रूपपरिणमनयोग्यशरीरवर्गणास्कंधाकर्षणाशक्तिविशिष्टात्मप्रदेशपरिस्पंदः सः अदु वैविककाययोगमे दितुं वैक्रियिककाययोग दितुं ज्ञेयं अरियल्पडुगुं। अथवा वैक्रियिककायमे कारणे कार्योपचारन्यायदिदं वैक्रियिककाययोगदितुपचरि१५ सल्पडुगुं। तदुपचारं निमित्त प्रयोजनमनु दप्पुरिदं वैक्रियिककायाद्योगो वैक्रियि ककाययोगः शक्तिप्रदेशपरिस्पन्दसंयोगः स शरीरपर्याप्सिनिष्पत्त्यभावेन औदारिकवर्गणास्कन्धानां परिपूर्णशरीरपरिणमनासमर्थः औदारिककायमिश्रयोग इति विजानीहि ॥२३१॥ अथ वैक्रियिककाययोगं कथयति विविधगुणधियुक्तं-विविधानां-शुभाशुभप्रकाराणां गुणानां-अणिमाद्यतिशयानां ऋद्धिः-महत्त्वं तेन सहितं देवनारकशरीरं वैगूर्व वैक्रियिकं वा भवति । विग-विविधगुणोद्योगे भवं वैगर्वमिति निर्वचनात् । २० वैक्रियिकमित्यर्थः । वैगविकमिति पाठे विगूर्वः प्रयोजनमस्येति वैगविकमिति ठणप्रत्ययविधानात । अथवा विविधा क्रिया विक्रिया अनेकोऽणिमादिविकार इत्यर्थः । तस्यां विक्रियायां भवं वैक्रियिकं सा प्रयोजनमस्येति वा वैक्रियिकं, चशब्दस्य प्रयोजनार्थसमच्चयार्थत्वात । यः वैगविककायार्थ तद्रपपरिणमनयोग्यशरीरवर्गणास्कन्धाकर्षणशक्तिविशिष्टात्मप्रदेशपरिस्पन्दः स वैविककाययोग इति ज्ञेयः-ज्ञातव्यः । अथवा वैक्रियिककाय नोकर्मको ग्रहण करनेकी शक्तिको लिये हुए प्रदेशपरिस्पन्दरूप योग है, वह शरीरपर्याप्तिकी पूर्णता २५ न होनेसे औदारिक वर्गणाके स्कन्धोंको परिपूर्णरूपसे शरीररूप परिणमानेमें असमर्थ होनेसे औदारिक मिश्रयोग होता है।ऐसा जानो ॥२३१।। आगे वैक्रियिक काययोगको कहते हैं विविध अर्थात् शुभ और अशुभ प्रकारके गुण अर्थात् अणिमा आदि अतिशय रूप ऋद्धि, उससे सहित देव और नारकियोंका शरीर वैगूर्व अथवा वैक्रियिक होता है। विगूर्व ३. अर्थात् विविध गुणोंके उद्योगमें हुआ शरीर वैगूर्व है,ऐसी व्युत्पत्ति है । उसका अर्थ वैक्रियिक है। 'वैगूर्विक' पाठ होनेपर विगूर्व जिसका प्रयोजन है , वह वैविक है; इस प्रकार ठण प्रत्ययका विधान किया है । अथवा विविध क्रिया-विक्रिया है, उसका अर्थ है-अनेक अणिमा आदि विकार । उस विक्रियामें जो हो अथवा विक्रिया जिसका प्रयोजन हो,तह वैक्रियिक है। 'च' शब्द प्रयोजनके समुच्चयके लिए है । वैगूर्विक शरीरके लिए जो उस रूप परिणमनके ३५ योग्य शरीर वगणाके स्कन्धोंको आकृष्ट करनेकी शक्तिसे विशिष्ट आत्मप्रदेशोंका कम्पन है, Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy