SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 378
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३२० गो० जीवकाण्डे मूलदोळं कंददोळं त्वक्किनोळं पल्लवांकुरदोळं क्षुद्रशाखेयोळं पत्रदोळं कुसुमदोळं फलदोळं बौजदोळमुं समभंगे सति समभंगमागुत्तिरलु नारिल्लदुदरिनेरडु खंडमादोडे अनंताअनंतकायंगळु प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरंगळे बुदत्थं । आ मूलादिगळोळ समभंगमिल्लद वनस्पतिगळुप्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरंगळप्पुवु । कंदस्स व मूलस्स व सालाखंधस्स वाबि बहुलतरी । । छल्ली साणंतजिया पत्तेयजिया दु तणुकदरी ॥१८९।। कंदस्य वा मूलस्य वा सालायाः स्कंधस्य वापि बहुलतरा। त्वक् ते अनंतजीवाः प्रत्येकजीवास्तु तनुत्वचः॥ आवुवु, कलवु प्रत्येकवनस्पतिगळ कंदक्के मेणु मूलक्के मेणु सालेगे क्षुद्रशाखेगे मेणु स्कंधक्के १० मेणु आवुदोंदुत्वक् बहुलतरं स्थूलतरमक्कुमप्पोडे या वनस्पतिगळनंतकायजीवंगळुमप्पुवु । निगोदजीवंगोळ कूडिदप्रतिष्ठितप्रत्येकंगळे बुदत्थं । तु मत्ते आवुवु केलवक्के कंदादिगळोळ् त्वक्तनुतरमादोडे तद्वनस्पतिगळप्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरंगळप्पुवु। बीजे जोणीभूदे जीवो वक्कमदि सो व अण्णो वा । जे वि य मुलादीया ते पत्तेया पढमदाए ।।१९।। बीजे योनीभूते जीवः प्रक्रामति स वान्यो वा । येपि च मूलादिकास्ते प्रत्येकाः प्रथमतायां । योनीभूते जीवोत्पत्तिगे योग्यमाद मूलाग्रादिबीजावसानमाद बीजंगळोळु जीवं स एव वाऽन्यो वा पेरगे तत्रस्थितजीवं स्वायुःक्षयवदिदं मुक्तशरीरनागि मत्तमल्लिये प्रक्रामत्युत्पद्यते मले कन्दे त्वचि पल्लवाकरे क्षद्रशाखायां पत्रे कुसुमे फले बीजे च समभते सति अनन्ताःअनन्तकायाः-प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरा इत्यर्थः। मूलादिषु समभङ्गरहितवनस्पतिषु अप्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरा २० भवन्ति ॥१८८॥ येषां प्रत्येकवनस्पतीनां कन्दस्य वा मूलस्य वा शालायाः वा क्षुद्रशाखाया वा स्कन्धस्य वा या त्वक् बहुलतरी-स्थूलतरी स्यात् ते वनस्पतयः अनन्तकायजीवा भवन्ति-अनन्तजीवैः-निगोदजीवैः सहिताः प्रतिष्टितप्रत्येकशरीरा भवन्ति इत्यर्थः । तु पुनः येषां कन्दादिषु त्वक् तनुतरी ते वनस्पतयः अप्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरा भवन्ति ॥१८९॥ बीजे-मूलादिबीजावसाने, योनिभूते-जीवोत्पत्तियोग्ये, जाते सति स एव-तत्र स्थित एव जीवः मृत्वास्वायुःक्षयवशेन मुक्तशरीरो भूत्वा पुनस्तत्रैव प्रक्रामति-उत्पद्यते । अन्यो वा अन्यशरीरान्तरव्यवस्थितो जीवः २५ ३० जिन प्रत्येक वनस्पतियोंके मूल, कन्द. छाल, कोंपल, अंकुर, छोटी टहनी, बड़ी डाल, पत्ते, फूल, फल और बीज यदि तोड़नेपर इनका समभंग होता है, तो ये अनन्तकाय अर्थात् प्रतिष्ठित प्रत्येक शरीर हैं और यदि समभंग नहीं होता,तो अप्रतिष्ठित प्रत्येक शरीर हैं ॥१८८।। जिस प्रत्येक वनस्पतिके कन्द, मूल, क्षुद्र, शाखा, या स्कन्धकी छाल मोटी हो,तो वे वनस्पति अनन्तकाय होती है अर्थात् निगोद जीवोंसे सहित प्रतिष्ठित प्रत्येक होती है। किन्तु जिनकी छाल पतली होती है, वे वनस्पतियां अप्रतिष्ठित प्रत्येक होती हैं ।।१८।। ___ बीज अर्थात् मूलसे लेकर बीज पर्यन्त, योनिभूत अर्थात् जीवोंकी उत्पत्तिके योग्य हो जानेपर वही जीव जो उसमें वर्तमान है, मरकर अर्थात् अपनी आयुके क्षय हो जानेसे । शरीरको छोड़कर पुनः उसीमें उत्पन्न होता है। अथवा अन्य शरीरमें रहनेवाला जीव अपनी Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy