SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 376
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३१८ गो० जीवकाण्डे प्रत्येकाः प्रत्येकशरीरंगळप्प जीवंगळेदु मत्तमिवनंतकायिकंगळुमनंतकायंगळल्लदवुमक्कुमदु च शब्ददिंदमरियल्पडुवुवु । अनंतानां निगोदजीवानां कायाः शरीराणि येष्विति तेऽनंतकायाः प्रतिष्ठितप्रत्येका इत्यर्थः । च शब्दादप्रतिष्ठितप्रत्येकाश्च संतीत्यर्थः। मूलबीजादि समूच्छिमपर्यंतमाद प्रतिष्ठिताप्रतिष्ठित५ प्रत्येकशरोरजीवंगठनितुं संमूच्छिमंगळेयप्पुवु । प्रतिष्ठितं साधारणशरीरैराश्रितं प्रत्येकशरीरं येषां ते प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरास्तैरनाश्रितशरीरा अप्रतिष्ठितप्रत्येकशरीराः स्युः। प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरजीवसोत्कृष्टावगाहनमुं घनांगुलासंख्यातैकभागमात्रवदिद पूर्वोक्ताकादिस्कंधंगळोळों दोंदरोळसंख्यातंगळु प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरंगळु ज्ञातव्यंगळप्पुरिंदनी त्रैराशिकमरियल्पडुगुं। इंतिनितु क्षेत्रकेत्तलानुमोदु प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरमक्कुमागळि नितु क्षेत्रक्कनितु प्रतिष्ठित१. प्रत्येकशरीरंगळप्पुवंदितु प्र ६। प १ । इ १।६।२ लब्धराशियों दोंदु आर्द्रकादि प।२। ।९ स्कंधंगळोळ संभविसुव प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरंगळप्पुवु ५२।१।१० अप्रतिष्ठितप्रत्येक प्रतिष्ठितप्रत्येका इत्यर्थः, चशब्दादप्रतिष्ठितप्रत्येकाश्च सन्तीत्यर्थः। प्रतिष्ठितं-साधारणशरीरैराश्रितं प्रत्येकशरीरं येषां ते प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीराः तैरनाश्रितशरीरा अप्रतिष्ठितप्रत्येकशरीराः स्युः । एते मूलबीजादिसम्मछिमपर्यन्ताः प्रतिष्ठिताप्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरजीवास्तेऽपि सम्मछिमा एव भवन्ति । प्रतिष्ठितप्रत्येकवनस्पतिजोवशरीरस्य सर्वोत्कृष्टावगाहनमपि घनाङ्गलासंख्येयभागमात्रमेवेति पूर्वोक्ताद्रकादिस्कन्धेषु एकैकस्मिस्तानि असंख्यातानि असंख्यातानि सन्ति । यद्येतावत्क्षेत्रस्य प्र६ प ।२।१।९ एक प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीरं फ-१ स्यात् तदैतावत्क्षेत्रस्य इ-1६।१ कति प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीराणि स्युरिति त्रैराशिकलब्धानि एकैकाकादिस्कन्धसंभवीनि प्रतिष्ठितप्रत्येकशरीराणि भवन्ति ५२।। १० । अप्रतिष्ठितप्रत्येकवनस्पतिजीवशरीराणि शब्दसे अप्रतिष्ठितप्रत्येक भी होते हैं। जिनका प्रत्येक शरीर प्रतिष्ठित अर्थात् साधारण२० शरीरोंसे आश्रित होता है, वे प्रतिष्ठित प्रत्येकशरीर हैं। और जिनका प्रत्येक शरीर साधारण शरीरोंसे आश्रित नहीं होता, वे अप्रतिष्ठित प्रत्येकशरीर होते हैं। ये मूलबीजसे लेकर सम्मूर्छिम पर्यन्त जो प्रतिष्ठित प्रत्येकशरीर और अप्रतिष्ठित प्रत्येकशरीर जीव कहे हैं, वे भी सम्मूछनजन्मवाले ही होते हैं। अर्थात् सम्मूर्छिस वनस्पतिसे यह नहीं समझना चाहिए कि अकेले उन्हींका सम्मर्छन जन्म होता है । प्रतिष्ठित प्रत्येक वनस्पति जीवके २५ शरीरकी सबसे उत्कृष्ट अवगाहना भी घनांगुलके असंख्यातवे भाग-मात्र ही है। अतः पूर्वोक्त अदरक आदि स्कन्धोंमें एक-एकमें असंख्यात-असंख्यात प्रतिष्ठित प्रत्येक शरीर होते हैं। घनांगुलको दो बार पल्यके असंख्यातवें भागसे और नौ बार संख्यातसे भाग देनेपर जो प्रमाण आता है, उतने क्षेत्रमें यदि एक प्रतिष्ठित प्रत्येक शरीर रहता है, तो संख्यात धनांगुल प्रमाण अदरक आदिमें कितने रहेंगे? इस प्रकार त्रैराशिक करनेपर लब्ध३० राशि दो बार पल्यका असंख्यातवाँ भाग और दस बार संख्यातको रखकर परस्पर गुणा करनेसे जितना प्रमाण होता है, उतने प्रतिष्ठित प्रत्येक शरीर एक अदरक आदि स्कन्धमें Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy