SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 329
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कर्णाटवृत्ति जीवतत्वप्रदीपिका वेदान्यतमनोकषायोदीरणेयिवमती चतुव्विधकारणंगळवं मैथुनसंज्ञे पुदुगुं । मैथुने मिथुन कर्म्मणि सुरतव्यापाररूपे संज्ञा वांछा मैथुनसंज्ञा येवेंबुदत्थं । अनंतरं परिग्रहसंशोत्पत्तिहेतुगळं पेव्वपं । उवयरणदंसणेण य तस्सुवजोगेण मुच्छिदाए य । लोहसुदीरणाए परिग्गहे जायदे सण्णा ॥ १३८|| 1 उपकरणदर्शनेन च तस्योपयोगेन मूच्छिता येन । लोभस्योदोरणया परिग्रहे जायते संज्ञा । बाह्यपरिग्रहंगळप्प घनधान्याद्युपकरणदर्शनददमुं तत्परिग्रहकथाश्रवणस्मरणादिर्गाळदमुं मूच्छितरप्प परिग्रहार्जनादिगळाळासक्तरुगळ 'अयः संबंध: मूच्छिता यस्तेन' एंदी संबंधददअंतरंगकारणमप्प लोभकषायोदीरणयिद मुमिती कारणचतुष्टर्याददं परिग्रहसंज्ञे तदर्जन वांछे पुदुगु मेंबुदत्थं । अनंतरं संज्ञे २७१ स्वामिभेदमं पेदपं । gपमा पढमा सण्णा हि तत्थ कारणाभावा । सेसा कम्मत्थितेणुवया रेणत्थि ण हि कज्जे ॥ १३९ ॥ नष्टप्रमादे प्रथमा संज्ञा न हि तत्र कारणाभावात् । शेषाः कर्म्मास्तित्वेनोपचारेण संति न हार्ये । १५ प्रमादपप्रमत्तादिगुणस्थानवतगळप्प जीवंगळोळु प्रथमोद्दिष्टाहारसंज्ञे संभविसदेके - दोडे तन्निमित्तमप्पऽसातावेदोदी रणर्गप्रमत्तरोळु व्युच्छित्तियादुदप्पुदरिवं 'कारणाभावात्कार्य्यस्याप्य Jain Education International १० मिथुनकर्मणि सुरतव्यापाररूपे संज्ञा - वाञ्छा मैथुनसंज्ञा ॥ १३७ ॥ अथ परिग्रहसंज्ञोत्पत्तिहेतुनाह बाह्यपरिग्रहस्य धनधान्याद्य पकरणस्य दर्शनेन तत्कथाश्रवणादिभिः मूर्च्छितस्य परिग्रहाद्यर्जनाद्यासक्तेः अनेन संबन्धेन चेति बाह्यकारणः लोभकषायोदीरणयेति अन्तरङ्गकारणेन च परिग्रहसंज्ञा - तदर्जनादि - २० वाञ्छा जायते ।। १३८|| अथ संज्ञानां स्वामिभेदानाह नष्टप्रमादे - अप्रमत्तादिगुणस्थानवर्तिजीवेषु प्रथमा आहारसंज्ञा नहि नैवास्ति । तद्धेत्वसातावेदनीयोदीरणायाः प्रमत्ते एव व्युच्छित्तेः कारणाभावात् कार्यस्याप्यभावः । इति प्रमादरहितेषु प्रथमा संज्ञा नास्ति कारणोंसे तथा खीवेद, पुरुषवेद, नपुंसकवेद में से किसी एक वेदरूप नोकषायकी उदीरणासे इस अन्तरंग कारणसे मैथुनसंज्ञा उत्पन्न होती है । मैथुन अर्थात् कामसेवनरूप मिथुन कर्म में २५ संज्ञा अर्थात् वांछा मैथुनसंज्ञा है ॥१३७॥ आगे परिग्रहसंज्ञाकी उत्पत्तिके कारणोंको कहते हैं बाह्य परिग्रह धनधान्य आदि उपकरणोंके देखनेसे, उसकी कथा सुनने आदिसे, परिग्रह आदिके उपार्जन करनेकी आसक्तिके सम्बन्धसे इन बाह्य कारणोंसे और लोभकषायकी उदीरणारूप अन्तरंग कारणसे परिग्रहसंज्ञा, उसके अर्जन करनेकी वांछा होती है ॥ १३८ ॥ ३० संज्ञाओंके स्वामी कहते हैं - नष्टप्रमाद अर्थात् अप्रमत्त गुणस्थानवर्ती जीवोंमें पहली आहारसंज्ञा नहीं होती । क्योंकि आहारसंज्ञाका अन्तरंग कारण असातावेदनीयको उदीरणा है और उसकी व्युच्छित्ति प्रमत्तगुणस्थानमें ही हो जाती है। अतः कारणका अभाव होनेसे कार्यका भी अभाव होता For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy