SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 219
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १६१ कर्णाटवृत्ति जीवतत्त्वप्रदीपिका औपपादिकरोळं गर्भजरोळम लब्ध्यपर्याप्तकरनियमदिदमिल्ल। संमूच्छिममनुष्यरु लब्ध्यपर्याप्तकरयप्परु॥ अनंतरं नरकादिगतिगळोळु वेदावधारणनिमित्तं पेळ्दपं णेरड्या खलु संढा णरतिरिए तिण्णि होंति संमुच्छा । संढा सुरभोगभुमा पुरिसित्थीवेदगा चेव ।।१३।। नारकाः खलु षण्डा नरतिरश्चि त्रयो भवन्ति समूच्छिमाः। षण्डाः सुरभोगभौमाः पुरुषस्त्रीवेदकाश्चैव॥ नारकरनिबरु षंडरु । मनुष्यतिथ्यंचरुगळोळु स्त्रोपुन्नपुंसकवेदत्रयोदयमुमुटु । संमूच्छिमतिर्यग्मनुष्यरेल्लरुषंडरेयप्परु । आ संमूच्छिममनुष्यरु स्त्रीजनयोनिगळोळं तत्कक्षस्तनमूलद बेवर्गकोळं चक्रवतिय पडेबिट्टल्लिय-मूत्रपुरीषाद्यशुचिस्थानंगोळं पुटुवरु। सुररु भोगभूमि- १० जरु पुरुषस्त्रीवेदनियतोदयरे नियमदिंदप्परु। इंतु त्रिप्रकारमप्पयोन्यधिकारं जीवसमासंगळगे पेळल्पटुदु ॥ ___ अनंतरं शरीरावगाहनादिदं जीवसमासंगळं पेळ्वातंमोदलोळंनवरं सर्वजघन्योत्कृष्टशरीरावगाहनस्वामिनिर्देशार्थमिदं पेळ्दपं । सुहुमणिगोदअपज्जत्त यस्य जादस्स तदियसमयम्मि । अंगुलअसंखभागं जहण्णमुक्कस्सयं मच्छे ।।९४॥ सूक्ष्मनिगोदापर्याप्तकस्य जातस्य तृतीयसमये। अङ्गुलाऽसंख्यभागं जघन्यमुत्कृष्टकं मत्स्ये॥ औपपादिकेषु गर्भजेषु च लब्ध्यपर्याप्तका नियमेन न सन्ति । संमूछिममनुष्या लब्ध्यपर्याप्ता एव भवन्ति ।।९२॥ अथ नरकादिगतिषु वेदानवधारयति नारकाः सर्वेऽपि खलु नियमेन पण्ढाः-द्रव्यतो भावतश्च नपुंसकवेदा एव भवन्ति । मनुष्यतिर्यक्षु २० स्त्रीपुंनपुंसकवेदत्रयं स्यात् । संमूछिमतिर्यग्मनुष्या षण्ढवेदा एव भवन्ति । ते संमूछिममनुष्यास्तु स्त्रीयोनितकक्षास्तनमूलान्तरालेषु चक्रवर्तिनः पट्टमहिषी बिना मूत्रपुरीषाद्यशुचिस्थानेषु चोत्पद्यन्ते । सुरा भोगभूमिजाश्च पुरुषस्त्रीवेदनियतोदया एव नियमेन भवन्ति ॥९३॥ इति त्रिविधो योन्यधिकारो जीवसमासेषु कथितः । अथ शरीरावगाहनाश्रयेण जीवसमासान् वक्तुमनाः प्रथमं तत्सर्वजघन्योत्कृष्टशरीरावगाहनस्वामिनो निर्दिशति आगे नरकादि गतियोंमें वेदोंका निर्णय करते हैं नारकी सब ही नियमसे-द्रव्यरूपसे और भावरूपसे भी नपुंसक वेदवाले ही होते " हैं। मनुष्य और तिर्यंचोंमें स्त्रीवेद, पुरुषवेद, नपुंसकवेद तीनों होते हैं। सम्मूर्छन तिर्यंच और सम्मछन मनुष्य नपुंसकवेदवाले ही होते है। वे सम्मछन मनुष्य स्त्रीकी योनि. कॉख. स्तनोंके मूलमें तथा चक्रवर्तीकी पट्टरानीके सिवाय मूत्र, विष्टा आदि अशुचि स्थानोंमें उत्पन्न होते हैं। देव तथा भोगभूमिया नियमसे पुरुषवेद और स्त्रीवेदके नियत उदयवाले होते हैं ।।९३॥ इस प्रकार जीवसमासोंमें तीन प्रकारकी योनियोंका अधिकार कहा। आगे शरीरकी अवगाहनाके आश्रयसे जीवसमासोंको कहनेका भाव मनमें रखकर प्रथम सबसे जघन्य और उत्कृष्ट अवगाहनाके स्वामियोंको कहते हैं २१ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy