SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 197
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ कर्णाटवृत्ति जीवतत्त्वप्रदीपिका मत्तवर्गळेंतप्परे दोडे निरंजनाः अंते बुदेने बुदे 'दोडे अभिनवास्रवरूपमप कर्ममलरूपांजनदत्तणदं निष्क्रांतरे बुदत्थं मिरदं मुक्तात्मर्गे पुनः कम्जनसंसर्गदिदं संसारमंटेंदितु पेळव मस्करी दर्शनं प्रत्याख्यातमास्तु ॥ मत्तमवळे तप्परे दार्ड नित्याः अंतेबुदेने बुदे दोडे एत्तलानु प्रतिसमयविवत्तगळव्वर्थंपर्यायंगळदं परिणतरप्प सिद्धरु उत्पादव्ययंगळं तम्मोळमाळपरागियं विशुद्धचैतन्यसामान्यरूपद्रव्याकारान्ययमाहात्म्यदर्त्ताणिदं सर्व्वकालमुं 'ध्रौव्यमनवलंबि सिपवर्गळ नित्यतेयं बिडवरबुवार्थमिदरदं प्रतिक्षणं विशरारुगळप्पचित्पर्य्यायंगळे एकसंतानवतिंगळ परमात्थंगळागि नित्यं द्रव्य मिल्लेदितु पेव बौद्ध प्रत्यवस्थे प्रतिब्यूढमातु ॥ पवळेदाडे अष्टगुणाः क्षायिकसम्यक्त्वज्ञानदर्शन वीर्यं सौक्ष्म्या वगाहाऽगुरुलघुकत्व अव्याबाधत्वमे बेटं गुणंगळाळकूडिबरु मिदुपलक्षणमदरिदं तदनुसारिगलप्पनंतानंतगुणंगळ- १० वरोळ यंतर्भावमक्कु बुदार्थमिदरिदं ज्ञानादिगुणं गळत्यंतोच्छित्तियात्मंग मुक्ति यदितु पेव्व नैयायिक वैशेषिकाभिप्रायं प्रत्युक्तमातु ॥ वर्गले तप्परे दोडे कृतकृत्याः कृतं निष्ठापितं कृत्यं सकलकर्म्मक्षयतत्कारणानुष्ठानादिकं यैस्ते कृतकृत्याः एंदितु पेल्कुदरिदमीश्वरं सदा मुक्तनादोडं जगन्निम्मपणदोळु कृतादरदमकृतकृत्यने यक्कुमेदितु पेळवेश्वरसृष्टिवादाकूतमं निराकृतमाय्तु ॥ १३९ मस्करीदर्शनं प्रत्याख्यातं । पुनः कथंभूताः ? नित्याः । यद्यपि प्रतिसमयवर्त्य पर्यायः परिणत सिद्धा उत्पादव्ययो स्वस्मिन् कुर्वन्तोऽपि विशुद्धचैतन्यसामान्यरूपद्रव्याकाशन्वयमाहात्म्यात् सर्वकालाश्रिताव्ययत्वात् ते नित्यतां न जहन्तीत्यर्थः । अनेन प्रतिक्षणं विनश्वर चित्पर्याया एव एकसंतानवर्तिनः परमार्थतो नित्यद्रव्यं नेति वदन्तीति बौद्धप्रत्यवस्था प्रतिव्यूढा । पुनः कथंभूताः ? अष्टगुणाः क्षायिकसम्यक्त्वज्ञानदर्शनवीर्य सौक्ष्म्यावगाहागुरुलघुकत्वाव्याबाघत्वनामाष्टगुणयुता इत्युपलक्षणं । तेन तदनुसार्यनन्तानन्तगुणानां तेष्वेवान्तर्भाव इत्यर्थः अनेन २० शानादिगुणानामत्यन्तोच्छित्तिरात्मनो मुक्तिरिति वदन्नैयायिक वैशेषिकाभिप्रायः प्रत्युक्तः । पुनः कथंभूताः ? कृतकृत्याः कृतं - निष्ठापितं कृत्यं सकलकर्मक्षयतत्कारणानुष्ठानादिकं यैस्ते कृतकृत्याः । इत्यनेन ईश्वरः सदा मुक्तोऽपि जगन्निर्मापणे कृतादरत्वेनाकृतकृत्य इति वददीश्वर सृष्टिवादाकूतं निराकृतं । पुनः कथंभूताः ? लोकाग्रनिवासिन:-लोक्यन्ते जीवादयः पदार्था अस्मिन्निति लोकः एवंविधलोकत्रय सन्निवेशाग्रे तनुवातप्रान्ते Jain Education International १५ २५ मुक्त आत्मा सुखका अभाव कहनेवाले सांख्यमतका निराकरण किया । वे सिद्ध निरंजन हैं अर्थात् नवीन आस्रवरूप कर्ममल रूप अंजनसे रहित हैं। इससे मुक्तात्मा पुनः कर्ममलके संसर्गसे संसार में लौट आते हैं, ऐसा माननेवाला मस्करी मत खण्डित किया। वे सिद्ध नित्य हैं अर्थात् यद्यपि प्रतिसमय होनेवाली अर्थपर्यायरूप परिणमन करनेवाले सिद्ध अपने में उत्पाद - व्ययशील हैं, फिर भी विशुद्ध चैतन्य सामान्यरूप द्रव्याकारके अन्वयके माहात्म्यसे सदा अविनाशी होनेसे वे नित्यताको नहीं छोड़ते हैं। इससे प्रतिक्षण विनश्वर एकसन्तानवर्ती चित्तक्षण ही परमार्थ सत् है; नित्य द्रव्य नहीं है, ऐसा कहनवाले बौद्धोंका निराकरण किया । तथा वे सिद्ध क्षायिक सम्यक्त्व, ज्ञान, दर्शन, वीर्य, सौक्ष्म्य, अवगाह, अगुरुलघु, अव्याबाध नामक आठ गुणोंसे सहित हैं। ये गुण तो उपलक्षण हैं, जिससे उनमें तदनुसारी अनन्तानन्त गुणका अन्तर्भाव होता है । इससे ज्ञानादि विशेष गुणोंका अत्यन्त नाश हो १. मद्रव्य । For Private & Personal Use Only ३० www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy