SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 118
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ पामावलक्षणमप्प क्षदिदं सकलसंयममा विशेषमुटु मत्तं देशसंयमम गो० जीवकाण्डे अनंतानुबंध्यप्रत्याख्यानावरणकषायाष्टकोपशमवत्तणिदं प्रत्याल्यानावरणकषायंगळ देशप्रातिम्पर्धकोटयममंटागत्तिरलं सर्वघातिस्पर्धकोदयाभावलक्षणमप्प क्षयादद सत्र विशेषमुटु मत्तं देशसंयममकुं। तद्वंतं देशसंयतनामपंचमगुणस्थानत्तिजोवर्नेवितरियल्पडुगुं ॥ जो तसवहाओ विरदो अविरदओ तह य थावरवहाओ । __ एक्कसमयम्मि जीओ विरदाविरदो जिणेक्कमई ॥३१॥ यस्त्रसवषाद्विरतोऽविरतस्तथा च स्थावरवधात् । एकस्मिन् समये जीवो विरताविरतो जिनेकमतिः । आतने विरताविरतने दितु व्यपवेशिसल्पट्ट एककालदोळे यावनोवं प्रसवधेयत्तणिदं विरतनुं स्थावर[वधे]यत्तणिदं अविरतनुमा जीवं विरतश्चासावविरतश्च । एंदितु विषयभेदापेक्ष१० यिदं अविरोधदिदं विरताविरतने बिती व्यपदेशकहनक्कु। तथा च शवदिवं प्रयोजनमिल्लदे स्थावरवधमुमं माळ्पनेल्ले दितु व्याख्ययनक्कुं। जिनेष्वासाविष्वेका केवला मतिरिच्छारुचिर्यस्यासौ जिनकमतिः। एंदितिवरिदं वेशसंयतंग सम्यग्दृष्टित्वविशेषणं निरूपितमादुदु । इदेयादिदोपकत्वदिदमत्रत्यमुमुत्तरत्रभु गुणस्थानंगळोळु विशेषणत्वदिदं संबंधनीयमक्कु। तवनंतरं प्रमत्तगुणस्थाननिरूपणमं माडल्वेडि गाथाद्वयमं पेळ्दपरु। संजलणणोकसायाणुदयादो संजमो हवे जम्हा । मलजणणपमादो वि य तम्हा हु पमत्तविरदो सो ॥३२॥ संज्वलननोकषायाणामुक्यात्संयमो भवेद्यस्मान्मलजननप्रमादोऽपि च तस्मात्सल प्रमत्तविरतः सः। २० २५ विशेषो दर्श्यते-स्तोकव्रतं ) देशसंयमो भवति । तद्वान् देशसंयतनामा पञ्चमगुणस्थानवी जीवो ज्ञातव्यः ॥३०॥ स एव विरताविरत इति व्यपदिश्यते एककाले एव यस्त्रसवषाद्विरतः स्थावरवधादविरक्षः स जीवः । विरताश्वासावविरतश्चेति विषयभेदापेक्षया अविरोधेन विरताविरत इति व्यपदेशा) भवति । तथा चशब्देन प्रयोजनं विना स्थावरवधमपि न करोतीति व्याख्येयो भवति । जिनेषु-आप्तादिषु, एका केवला, मतिः-इच्छा, रुचिः, यस्यासौ जिनकमतिः । इत्यनेन देशसंयतस्य सम्यग्दृष्टित्वविशेषणं निरूपितं जातं । इदं आदिदीपकत्वेन उत्तरत्रापि गुणस्थानेषु विशेषणत्वेन संबन्धनीयं भवति ॥३१॥ प्रमत्तगुणस्थानं गाथाद्वयेनाहहोता है क्योंकि प्रत्याख्यान अर्थात् सकल संयमको जो आवरण करती है , उस कषायको प्रत्याख्यानावरण कहते हैं। देशसंयमसे युक्त जीव पंचम गुणस्थानवर्ती होता है ।।३ ॥ वही देशसंयत विरताविरत भी कहा जाता है। क्योंकि एक ही काल में जो जीव त्रसहिंसासे विरत है,वही जीव स्थावरहिंसासे अविरत है। इस तरह जो विरत है, वही अविरत है । विषयभेदकी अपेक्षा कोई विरोध न होनेसे 'विरताविरत' व्यपदेशके योग्य होता है । तथा 'च' शब्दसे प्रयोजनके बिना स्थावर हिंसा भी नहीं करता है, ऐसा व्याख्यान करना योग्य है । उसकी रुचि एकमात्र जिन भगवान्में होनेसे वह जिनकमति होता है। इससे देशसंयतके सम्यग्दृष्टित्व विशेषणका कथन किया है। यह विशेषण आदि दीपक है अत: आगेके भी गुणस्थानों में विशेष रूपसे इसका सम्बन्ध करना चाहिए ॥३१॥ आगे दो गाथाओंसे प्रमत्तगुणस्थानको कहते है ३५ १. म जल्लमेंदितु । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy