SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 106
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ गो० जीवकाण्डे मिच्छत्तं वेदंतो जीवो विवरीयदंसणो होदि । ण य धम्मं रोचेदि हु महुरं खु रसं जहा जरिदो ॥१७॥ मिथ्यात्वं वेदयमानो जोवो विपरीतदर्शनो भवति । न च धर्म रोचते मधुरं खलु रसं यथा ज्वरितः ॥ ५ मिथ्यात्वकर्मोदयानुभागमननुभविसुव जीवं विपरीतदर्शननक्कु मंते बुदने दोडे-विपरीत मप्प तत्त्वम नंबुतं मिथ्यादृष्टियक्कुम बुदथं । केवलमतत्त्ववने नंबुवातनातनल्लं मत्तमनेकांतात्मकमप्प धर्ममं वस्तुस्वभावमं रत्नत्रयात्मकमप्प मोक्षकारणभूतमुमं न रोचते नंबुवनल्लं येतिगर्छ ज्वरितेनप्पवंगे मधुरमप्प क्षीराविरसं न रोचते सोगसदंते ॥ तदनंतरं वस्तुस्वभावधद्धानमनेयभिव्यंजसल्किदं पेल्दपरु मिच्छाइट्ठी जीवो उवइ8 पवयणं ण सद्दहदि । सद्दहदि असब्भावं उवइटुं वा अणुवइ8 ।।१८।। मिथ्यादृष्टिर्जीवः उपदिष्टं प्रवचनं न श्रद्दधाति । श्रद्दधात्यसद्भावमुपविष्टं वानुपविष्टम् ।। मिथ्यादृष्टिं जोवनदाळिंदमुपविष्टमं प्रवचनमनातागमपदार्थगळं न श्रद्धधाति नंबुवनल्लं। मिथ्यात्वं उदयागतं वेदयन्-अनुभवन् जीवः विपरीतदर्शनः अतत्त्वश्रद्धायुक्तो भवति न केवलं १५ अतत्त्वमेव श्रद्धत्ते अनेकान्तात्मकं धर्म वस्तुस्वभावं रत्नत्रयात्मकमोक्षकारणभूतधर्म न रोचते (नाभ्यु पगच्छति)। अत्र दृष्टान्तमाह-यथा ज्वरितः-पित्तज्वराक्रान्तो, मधुरं-क्षीरादिरसं, न रोचते तथा मिथ्यादृष्टिधर्म न रोचते इत्यर्थः ॥१७॥ इदमेव वस्तुस्वभावाश्रद्धानं स्पष्टयति ___ मिथ्यादृष्टिर्जीवः उपदिष्टं-अहंदादिभिर्व्याख्यातं, प्रवचनं आप्तागमपदार्थत्रयं न श्रद्दधाति-नाम्युपगच्छति । प्रकृष्टं वचनं यस्यासी प्रवचन:-आप्तः, प्रकृष्टस्य वचनं प्रवचनं-परमागमः, प्रकृष्टमुच्यते-प्रमाणेन अभिधीयते इति प्रवचनं पदार्थः, इति निरुक्त्या प्रवचनशब्देन तत्त्रयस्याभिधानात् । पुनः स मिथ्यादृष्टि: असद्भाव-मिथ्यारूपं प्रवचनं आप्तागमपदार्थ, उपदिष्टं-आप्ताभासैः प्रकथितं अथवा अनुपदिष्टं-अकथितमपि श्रद्दधाति । ननु-,घडपडत्थंभादिपयत्येसु मिच्छाइट्ठी न जहावगमं । सद्दहतोवि अण्णाणी उच्चदे जिणवयणे सद्दहणाभावादो।' इति सिद्धान्तवाक्योद्दिष्टमिथ्यादृष्टिलक्षणं ज्ञात्वा स मिथ्याभावः परिहर्तव्यः । तद्भेदोऽप्यनेनैव २० आगे अतत्व श्रद्धान रूप मिथ्यात्वका कथन करते हैं-उदय में आये मिथ्यात्वका वेदन अर्थात् अनुभवन करनेवाला जीव विपरीत दर्शन अर्थात् अतत्त्वश्रद्धासे युक्त होता है। वह न केवल अतत्त्वकी ही श्रद्धा करता है, अपितु अनेकान्तात्मक धर्म अर्थात् वस्तु स्वभावको अथवा मोक्षके कारणभूत रत्नत्रयात्मक धर्मको भी पसन्द नहीं करता। इसमें दृष्टान्त देते हैं-जैसे पित्त ज्वरसे ग्रस्त व्यक्ति मीठे दूध आदि रसको पसन्द नहीं करता। उसी तरह मिथ्यादृष्टिको धर्म नहीं रुचता ॥१७॥ . इसी वस्तुस्वभावके अश्रद्धानको स्पष्ट करते हैं-मिथ्यादृष्टि जीव 'उपदिष्ट' अर्थात् अहन्त आदिके द्वारा कहे गये, 'प्रवचन' अर्थात् आप्त आगम और पदाथे ये तीन, इनका श्रद्धान नहीं करता है। प्रवचन अर्थात् जिसका वचन प्रकृष्ट है ऐसा आप्त, प्रकृष्टका वचन प्रवचन अर्थात् परमागम, प्रकृष्टरूपसे जो कहा जाता है अर्थात् प्रमाणके द्वारा कहा जाता है,वह प्रवचन अर्थात् पदार्थ। इन निरुक्तियोंसे प्रवचन शब्दसे आप्त, आगम और पदार्थ ३५ १. मतमप्पं । २. मष्टियप्पजीव । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy