SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 258
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ५, ५, २६.) पयडिअणुओगद्दारे अभिणिबोहियणाणावरणपरूवणा ( २२१ कुतः ? तस्य पश्चाद् वर्ण्यमानत्वात् । जं तं वंजणोग्गहावरणीयं जाम कम्मं तं चउन्विहं- सोदिदियवंजणोग्गहावरणीयं घाणिवियवंजणोग्गहावरणीयं जिभिदियवंजगोग्गहावरणीयं फासिदियवंजणोग्गहावरणीयं चेव ॥ २६ ॥ __एत्थ सोदिदियस्स विसओ सहो। सो छविहो तद-विदद-घणसुसिर-घोस-भास भेएण। तत्थ तदो जाम वीणा-तिसरि-आलावणि-वव्वीसखुक्खुणादिजणिदो। वितदो णाम भेरी-मुदिंग-पटहाविसमुन्भदो। घणो णाम जयघंटादिघणदव्वाणं संघादुट्ठाविदो। सुसिरो नाम वंस-संख-काहलादिजणिदो। घोसो णाम घस्समाणदव्वजणिदो। भासा दुविहा-अक्खरगया अणक्खरगया चेदि । तत्थ अणक्खरगया बोइंदियपहडि जाव असण्णिपंचिदियाणं मुहसमुभूदा बालमअसण्णिचिदियभासा च*। तत्थ अक्खरगया अणुवघादिदिय---- क्योंकि, उसका आगे वर्णन करेंगे। जो व्यंजनावग्रहावरणीय कर्म है वह चार प्रकारका है- श्रोत्रेन्द्रियव्यंजनावग्रहावरणीय, घ्राणेन्द्रियव्यंजनावग्रहावरणीय, जिह वेन्द्रियव्यंजनावग्रहावरणीय और स्पर्शनेन्द्रियव्यंजनावग्रहावरणीय ।। २५ ।। यहां श्रोत्रेन्द्रियका विषय शब्द है । वह छह प्रकारका है- तत, वितत, धन, सुषिर, घोष और भाषा। वीणा, त्रिसरिक, आलापिनी वव्वीसक और खुक्खुण आदिसे उत्पन्न हुआ शब्द तत है। भेरी, मृदङ्ग और पटह आदिसे उत्पन्न हुआ शब्द वितत हैं। जयघण्टा आदि ठोस द्रव्योंके अभिघातसे उत्पन्न हुआ शब्द घन है। वंश, शंख और काहल आदिसे उत्पन्न हुआ शब्द सुषिर है। घर्षणको प्राप्त हुए द्रव्यसे उत्पन्न हुआ शब्द घोष है। भाषा दो प्रकारकी है- अक्षरात्मक और अनक्षरात्मक । द्वीन्द्रियसे लेकर असंज्ञी पञ्चेन्द्रिय पर्याप्त जीवोंके मुखसे उत्पन्न हुई भाषा तथा बालक और मूक संज्ञी पञ्चेन्द्रिय जीवोंकी भाषा भी अनक्षरात्मक भाषा है। उपघातसे रहित से कि त वंजणुग्गहे ? वंजणग्गहे चउविहे पण्णत्ते ] तं जहा- सोइंदियवंजणुग्गहे घाणिदियवंजणग्गहे जिभिदियवजणग्गहे फासिदिअवंजणग्गहे 1 से तं वंजणग्गहे 1 नं. सू. २९. अ-आ-ताप्रतिषु 'आलावणिव्वविस', काप्रती आलावणिवव्विस-' इति पाठ: 1 वव्वीस-वंस-तिसरिय-वीणा ...11 पउम तत्र चर्मतनननिमित्तः पूष्कर-भेरी-दर्द रादिप्रभवस्ततः 1 स. सि. ५-२४ तत्र चर्मतननासत: पुष्कर-भेरी-दर्दुरादिप्रभवः । त. रा. ५. २४, ६. ततं तंत्रीगतं तेषामनबद्धं हि पौष्करम् 1 धनं तालस्ततो वंशस्तथैव सुषिराख्यया | ह. पु. १९-१४३. ततं वीणादिकं ज्ञेयं विततं पटहादिकम् । धन तु कंसतालादि सुषिर वंशादिकं विदुः ॥ पंचा. ( तात्पर्यवृत्तावद्धतम् ) ७९. ततं वीणादिकं वाद्यमानद्ध मुरजादिकम् । वंशादिकं तु शुषिरं कांस्यतालादिकं घनम् ।। चतुर्विधमिदं वाद्यवादित्रातोद्यनामकम् । अमर (नाटयवर्ग: ) ४-५. ४ तंत्रीकृतवीणा-सूघोषादिसमद्भवो विततः 1 स. सि ५-२४. त. रा. ५, २४, ६. * तालघंटालालनाद्यभिघातजो घन: 1 स. सि. ५-२४. त. रा. ५, २४, ६. * वंश-शंखादिनिमित्तः सौषिरः। स. सि. ५-२४ त. रा. ५, २४, ६. . अनक्षरात्मको द्वीन्द्रियादीनामतिशयज्ञानस्वरूपप्रतिपादनहेतुः । स. सि. ५, २४. त. रा. ५, २४, ३. अनक्षरात्मको द्वीन्द्रियादिशब्दरूपो दिव्यध्वनिरूपश्च | पंचा. ( ता. व. ) ७९. Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001812
Book TitleShatkhandagama Pustak 13
Original Sutra AuthorBhutbali
AuthorHiralal Jain, Fulchandra Jain Shastri, Balchandra Shastri
PublisherJain Sanskruti Samrakshak Sangh Solapur
Publication Year1993
Total Pages458
LanguagePrakrit, Hindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Agam, Canon, & Karma
File Size11 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy