________________
૧૭
(૨) શ્રી સેનપ્રશ્નના આધારે –
હવે અમો શ્રી વિજયસેનસૂરિજીના પ્રશ્નોત્તરેથી તિથિવિષયક માન્યતાના સંબન્ધમાં ઘેડુંક લખીશું.
પંચમી ઉચ્ચરેલી હોય અને છઠ કરવાની શક્તિ ન હોય તે તે માણસે પંચમીએ ઉપવાસ કરે કે પર્યુષણ–ચતુર્થીએ ? એવી શંકા કરીને વૃદ્ધ પંડિત શ્રી કનકવિજયજીએ શ્રી વિજયસેનસૂરિજીને નીચે પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછેલો–
तथा षष्ठकरणशक्त्यभावे पञ्चम्युपवासः पञ्चम्यां विधीयतेऽथवा चतुर्थ्यामिति प्रश्नः, अत्रोत्तरम्-पर्युषणायामुपवासे कृतेऽपि शुध्यति, श्री हीरविजयसूरिप्रसादितप्रश्नમુશsfપ તથવાવારિત્તિ | ૮ )
(શ્રી એનપ્રશ્ન પ૦ ૨૮) અર્થ –(પ્રશ્ન) છઠ કરવાની શકિત ન હોય તો પંચમીને ઉપવાસ પંચમીએ કરવો કે એથે ? (ઉત્તર-) પર્યુષણમાં ઉપવાસ કરે છતે સૂજે (પંચમીને ઉપવાસ વળ) શ્રી હીરસૂરિજીએ પ્રસાદ કરેલ પ્રશ્નોત્તરસમુચ્ચય ગ્રન્થમાં પણ તેમજ કહેલ હોવાથી.'
ઉપર્યુક્ત પ્રશ્નોત્તરથી પંચમી કરતાં પર્યુષણું-ચતુર્થીની એકતા તે સિદ્ધ થાય છે જ પણ સાથે એ પણ ફલિત થાય છે કે પર્યુષણા ચતુર્થીને કારણે પંચમીની આરાધના મૂકી શકાય પણ પંચમીને ખાતર ચતુર્થીની આરાધના ન મૂકાય.” આ સ્પષ્ટ થતા અર્થ ઉપરથી પંચમીને તિમિત્ત ચતુર્થીને આગળ પાછળ ખસેડનારાઓએ સમજવું ઘટે છે.
ગણિ શ્રી સૌભાગ્યહર્ષજીએ “કારણે મળતી તિથિ (અનૌદાયિક તિથિ)માં ઉપવાસ કરાય કે નહિ” એ વિષે શ્રી વિજયસેનસૂરિજીને નીચે પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછ્યો હતો
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
