________________
प्रवचन-सारोद्धार
२४३
जोगो परिणयवायण निज्जविया वायणाए निव्वहणे।
ओग्गह ईहावाया धारण मइसंपया चउरो ॥५४४ ॥ सत्तीं पुरिसं खित्तं वत्थु नाउं पउंजए वायं । गणजोग्गं संसत्तं सज्झाए सिक्खणं जाणे ॥५४५ ॥ आयारे सुयविणए विक्खिवणे चेव होइ बोधव्वा। दोसस्स परीघाए विणए चउहेस पडिवत्ती ॥५४६ ॥ सम्मत्त-नाण-चरणा पत्तेयं अट्ठअट्ठभेइल्ला। बारसभेओ य तवो सूरिगुणा हुंति छत्तीसं ॥५४७ ॥ आयाराई अट्ठ उ तह चेव य दसविहो य ठियकप्पो। बारस तव छावस्सग सूरिगुणा हुति छत्तीसं ॥५४८॥
-गाथार्थआचार्य के छत्तीस गुण-गणि की संपदा (आचार आदि) आठ प्रकार की है। उनके प्रत्येक के चार-चार भेद होने से ३२ भेद हुए। उनमें विनय के ४ भेद जोड़ने से आचार्य के ३६ गुण होते हैं॥५४० ॥ - १. आचार संपदा, २. श्रुतसंपदा, ३. शरीर संपदा, ४. वचन संपदा, ५. वाचना संपदा, ६. मति संपदा, ७. प्रयोग संपदा, ८. संग्रह परिज्ञा संपदा-ये आचार्य की ८ संपदायें हैं। ।५४१ ।। __आचार संपदा के ४ भेद-१. चरणयुक्त, २. मदरहित, ३. अनियतवृत्ती और ४. अचंचल। श्रुतसंपदा के ४ प्रकार-१. युगप्रधानागम, २. परिचितसूत्रता, ३. उत्सर्ग-अपवादज्ञाता एवं ४. स्वरविशुद्धिपूर्वक सूत्रोच्चार करने वाला ॥५४२ ।।
शरीरसंपदा के ४ भेद-१. चतुरस्त्र, २. अकुंट, ३. पंचेन्द्रियपूर्ण, ४. तप-समर्थ । वचन संपदा के ४ भेद-१. वादी, २. मधुरवचन, ३. अनिश्रित वचन, ४. स्पष्ट वचन ।।५४३ ।। वाचना संपदा के ४ भेद-१. योग्य वाचना, २. परिणत वाचना, ३. निर्यापक एवं ४. निर्वाहक । मति संपदा के ४ भेद-१. अवग्रह, २. ईहा, ३. अपाय एवं ४. धारणा ।।५४४ ।। प्रयोग सम्पदा -१. शक्ति, २. पुरुष, ३. क्षेत्र और वस्तु का ज्ञान करके बाद करना प्रयोगमति संपदा है। संग्रहपरिज्ञा के ४ भेद-१. गणयोग्य, २. संसक्त, ३. स्वाध्याय और ४. शिक्षा ।।५४५ ।। विनय के ४ भेद-१. आचारविनय, २. श्रुतविनय, ३. विक्षेपणविनय एवं ४. दोषपरिघातविनय ॥५४६॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org