SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 229
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ १९० पुरुदेवचम्पूप्रबन्धे { ५६५भितः कथमत्युन्नतमिमं शैलमधिरोहत्विति पर्यालोच्य तदधिरोपणाय परिकल्पितनीलोपलसोपानपङ्क्तयः, सौवर्णकपिशकलशमालां करे निदधाना नाकिजना गगनाङ्गणे निरन्तरनिचितसान्ध्यवलाहकविलासं तन्वानाः, सौधर्मशाननाथसिंहासनप्रदेशादारभ्य पयःपारावारतीरपर्यन्तं पङ्क्तिशो द्विधा समवस्थिताः प्रवालपरिशोभितं घनपुष्पोज्ज्वलमिदमपि पाण्डुकवनमिति मत्वा वनावनान्तरं ५ प्रतिनिवृत्ताः पात्राङ्गसुरद्रुमा इव व्यराजन्त । ५) मुक्तादामपरम्परावृतमुखान्गाङ्गेयकुम्भान्करे कुर्वाणांस्त्रिदिवौकसो जलनिधिः संवीक्ष्य तीरागतान् । भूयस्ते भुजगेन्द्रवेष्टनलसन्मन्थाचलान्बिभ्रतः प्राप्ता इत्यधिकाद्भयादिव चलद्भङ्गैश्चकम्पे तदा ॥३॥ क्षुभितः पीडितः पक्षे मथितः अत्युनतमतितुङ्गम् इमं शैलं सुमेरुपर्वतं कथं केन प्रकारेण अधिरोहतु चटितुं शक्नोतु इतीत्थं पर्यालोच्च विचार्य तस्य क्षीराब्धेरविरोपणं तस्मै परिकल्पिता रचिताः नीलोपलसोपानपङ्क्तयो नीलमणिनिःश्रेणिपरम्परा यैस्तथाभूताः, सौवर्णन सुवर्णभावेन कपिशाः पीता ये कलशाः कुम्भास्तेषां मालां पङ्क्ति करे निदधाना धरन्तः, नाकिजना देवाः, गगनाङ्गणे नभश्चत्वरे निरन्तरं निर्व्यवधानं निचिता एकत्रीभूता ये सान्ध्यवलाहका संध्याकालमेघास्तेषां विलासं शोभां तन्वाला विस्तारयन्तः, सोधर्मेशाननाययोः सिंहासनयोः प्रदेशः स्थानं तस्मात् आरभ्यं पयःपारावारतीरपर्यन्तं क्षीरसागरतटपर्यन्तं पक्तिशः पक्तिरूपेण द्विधा द्विप्रकारेण समवस्थिता:, प्रवालेन विद्रुमेण पक्षे किसलयेन परिशोभितं घनपुष्पेण जलेन पक्षे प्रचुरपुष्पेण उज्ज्वलं शोभितम् इदमपि पाण्डुकवनम् इति मत्वा वनात् एकस्मादनात् बनान्तरं अन्यद्वनं प्रतिनिवृत्ताः प्रत्यावृत्ताः पात्राङ्गसुरद्रुमा इव भाजनाङ्गकल्पवृक्षा इव व्यराजन्त व्यशोभन्त । श्लेषोत्प्रेक्षा लंकारः । $ ५) मुक्तेति-तदा तस्मिन् काले जलनिधिः क्षीरसागरः मुक्तादाम्नां मौक्तिकमालानां २० परम्परया संतत्या आवृतं मुखं वदनं येषां तथाभूतान् गाङ्गेयकुम्भान् काञ्चनकलशान् करे हस्ते कुर्वाणान् विदधतः तीरागतान् तटप्राप्तान त्रिदिवं स्वर्ग ओकः स्थानं येषां तान त्रिदिवौकसो देवान संवीक्ष्य भुजगेन्द्रः शेषनाग एव वेष्टनं तेन लसन्तो शोभमाना ये मन्थाचला मन्दरगिरयस्तान बिभ्रतो दधतस्ते देवा भूयः पुनरपि प्राप्ताः समायाता मथितुमिति यावत्, इत्येवम् अधिकात्प्रचुरात् भयादिव भीतेरिव चलद्भङ्गः चञ्चलतरङ्गैः द्वारा मथित है) इसलिए इस अत्यन्त ऊँचे पर्वतपर कैसे चढ़ सकता है ऐसा विचार कर उसे २५ चढ़ानेके लिए जिन्होंने नीलमणिकी सीढ़ियाँ बनायी थीं, जो स्वर्णनिर्मित पीले-पीले कलशोंके समूहको हाधमें लिये हुए थे तथा आकाशरूपी आंगनमें व्यवधानरहित होकर एकत्रित हुए सन्ध्याकालके बादलोंकी शोभाको बढ़ा रहे थे ऐसे देव सौधर्मेन्द्र और ऐशानेन्द्र के सिंहासनोंके समीपवर्ती स्थानसे प्रारम्भ कर क्षीरसागरके तटपर्यन्त दो पंक्तियोंमें स्थित हो हो गये। उस समय वे देव ऐसे जान पड़ते थे मानो प्रवालपरिशोभित--मूंगासे सुशोभित ३० ( पक्षमें पल्लवोंसे सुशोभित ) तथा घनपुष्पोज्ज्वल-जलसे उज्ज्वल ( पक्ष में अत्यधिक पुष्पोंसे उज्ज्वल ) यह क्षीरसागर भी पाण्डुकवन है ऐसा मानकर एक वनसे दूसरे वनकी ओर लौटे हुए भाजनांग जातिके कल्पवृक्ष ही हों । $ ५) मुक्तेति-उस समय समुद्र, मोतियोंकी मालाओंसे ढंके हुए मुखोंसे युक्त सुवर्णकलशोंको हाथमें धारण करनेवाले तटागत देवोंको देखकर शेषनागरूपी वेष्टनसे सुशोभित मन्दरपर्वतोंको धारण करते हुए ये फिरसे ३५ आ गये हैं इस बहुत भारी भयसे ही मानो उठती हुई लहरोंसे काँप उठा था ।।३।। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001712
Book TitlePurudev Champoo Prabandh
Original Sutra AuthorArhaddas
AuthorPannalal Jain
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year1972
Total Pages476
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Story, & Literature
File Size12 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy