Page Text
________________
४५० ]
aareer
[ गाथा- २३२-२३३
आवय वा यण्प्रत्ययान्तशब्दः, तदर्थस्तु मोक्षं प्रत्यभिमुखीकर्तव्य इति, अनावर्जस्याssनावर्ण्यस्य वाssवर्जस्याऽऽवर्ज्यस्य वा करणम् अभूततद्भावविवक्षायां "कृभ्वस्तिभ्यां कर्मकर्तृभ्यां प्रागतत्त्व च्विः (सिद्धम० ७-२-१२६ ) इत्यनेन चित्रप्रत्यये सत्यावर्जीक - रणमिति ।
नन्वावर्जीकरण शब्दव्युत्पत्त्यवसरे आवर्जः = उदद्यावलिकायां कर्मप्रक्षेपरूपव्यापार इत्युक्तम्, तच्चा-ऽयुक्तम्, आवर्जीकरणात्पूर्वमप्युदीरणायाः प्रवर्तमानत्वेनोदयावलिकायां कर्मप्रक्षेपरूपव्यापारस्य पूर्वमपि प्रवृत्तत्वेन विशेषाभावादिति चेत्, उच्यते - सत्यमेतद्, किन्त्वावर्ज किरणात्पूर्वं या प्रदेशोदीरणा भवति सा स्तोका भवति, आवर्जीकरणे त्वधिका । कथमेतदवसीयते ? इति चेत्, उच्यतेकर्मप्रकृतिचूर्णिकारैस्तीर्थकुन्नामकर्मणो जघन्य प्रदेशोदीरणा ऽऽवजीकरणात् प्राग् दर्शिता । अक्षराणि त्वेवम् - "तित्थकरनामाए पढमसमते केवलिमादिकाउं जाव आजोजोकरणस्स अकारगो ताव जहण्णपदेसुदोरणा ।" इति । तेन ज्ञायते - आवर्जीकरणे प्रदेशोदीरणा विशिष्टा जायत इति । ततश्रोदयावलिकायां कर्मक्षेपरूपव्यापारस्य पूर्वं सच्चे ऽप्यावर्जीकरणावस्थायां शुभयोगव्यापारविशेषेण विशिष्टप्रदेशोडीरणायाः सद्भावात् समस्ति विशेषोऽत्र । अस्ति च सयोगिकेवलिनो ऽपि विशुद्धितारतम्यहेतुः शुभयोगव्यापारविशेतः । न च सयोगिकेवल्यादीनां वीतरागाणामेकस्यैव संयमस्थानस्य तत्र तत्र प्रतिपादनादावर्जीकरणे विशुद्धितारताम्यमसिद्धमिति वाच्यम्, संयमस्थानस्यैकत्वेन तदाश्रितविशुद्धितारताम्यस्याभावेऽपि शुभयो गव्यापारविशेषाधीनस्य तस्याऽक्षतत्वस्याऽभ्युपगमनीयत्वात् सयोगिकेवलिनो हि विशुद्धेः सदैकरूपत्वाऽभ्युपगमे तु तच्चरमसमये मनुष्यगत्यादीनां द्वाषष्टिप्रकृतीनामुत्कृष्टप्रदेशोदीरणा नोपपद्येत, अपि तु सर्वदैव सयोग्यवस्थायां सम्पद्येत, विशुद्धेरविशेषत्वाभ्युपगमात् । तच्च नेटम् यतो विशुद्धिविशेषमाश्रित्य सयोगिकेवलिचरमसमय एव मनुष्यगत्यादीनामुत्कृष्टप्रदे शोदीरणा तत्र तत्र प्रतिपाद्यते । तथा चोक्तं श्रीकर्मप्रकृतिवृत्तौ - "सयोगोकेवली 'अन्ते' - चरमसमये, उदीरको यासां ता योग्यन्तोदोरकास्तासां - मनुजगतिपञ्चेन्द्रियजात्यौदारिकसप्तकतैजससप्तकसंस्थानपट्कप्रथम संहननवर्णादिविशत्यगुरुलधूपघातपराधातविहायोगतिद्विकत्रसबादरपर्याप्तप्रत्येक स्थिरा स्थिर शुभाशुभसुभगादेययशः कीर्त्तिनिर्माणतीर्थकरोच्चैत्राणां द्विषष्टिसंख्यानां प्रकृतोनां सयोगिकेवली चरमसमये उत्कृष्टप्रदेशोदीरकः । तथा केवलिनः स्वरद्विकप्राणापानयोः 'निजकान्ते' - स्वस्वनिरोधकाले उत्कृष्टा प्रदेशोदीरणा । तथाहि स्वरनिरोधकाले सुस्वरदुःस्वरयोः, प्राणापाननिरोधकाले च प्राणापाननाम्न उत्कृटा प्रदेशोदोरणा । इह सर्वकर्मणामुत्कृष्टप्रदेशोदीरणायामेषा परिभाषा - यो यः स्वस्वोदोरणाधिकारी, स तस्य कर्मणः सर्वविशुद्ध उत्कृष्ट प्रदेशोदीरणास्वामी वेदितव्यः।” इति । तदेवं सयोगिनो
3
Jain Education International
,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001698 |
| Book Title | Khavag Sedhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 786 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 24 MB |