Page Text
________________
नसकवेदोदयेन क्षपकश्रेणेः प्रतिपत्तिः ] किट्टिवेदनाद्वाधिकारः
[ ४१७ यस्ससमयाहियाऽऽवलियचरिमसमयसवेदग्गस्स।xxणवुसयवेदस्सउक्कस्सिया पदेसुदीरणा कस्स ? खवगस्स समयाहियावलियचरिमसमयणवुसयवेदगस्स।" इति । तथैव कर्मप्रकृतिचूर्णावपि-ततः परं यदा नपुंसकवेदोदयारूढो नपुंसकवेदस्य चरमस्थितिखण्डं संक्रमयति, तदा तस्य जीवस्य नपुंसकवेदस्य जघन्यस्थितिसंक्रमो भवति, पुरुग्वेदोदयारूढस्य तु स न भवति स्म । अत्रेयं युक्तिः यदा जीवः पुरुषवेदोदयेन क्षपकश्रेणिमारोहति, स यस्मिन् स्थाने नपुसकत्रेदं सर्वथा क्षपयति, तत ऊर्ध्वमन्तमुहूर्तं गत्वा नपुंसकवेदोदयारूढो नपुसकवेदं सर्वात्मना क्षपयति । अर्वा चा-ऽल्पविशुद्धत्वेन पुरुषवेदोदयारूढो नपुंसकवेदस्य स्थितिं सर्वजघन्यां न करोति, नपुसकवेदोदयारूढस्त्वन्तमुहूर्तमूवगत्वा स्त्रीवेदेन सह नपुसंकवेदं सर्वथा क्षपयन् नपुंसकवेइस्य सर्वजघन्यां स्थिति संक्रमयति, अन्तमुहूर्तकाले प्रभूतविशुद्धया प्रभूतायाः स्थितेरपवर्तितत्वात् । उक्तञ्च श्रीमुनिचन्द्रसूरिपादैः कर्मप्रकृतिचूर्णिटिप्पनके-“यदा पुरुषवेदेन स्त्रीवेदेन चोदयमागतेन क्षपकश्रेणिमारोहति जन्तुः, तदा नपुसकवेदस्य स्वस्थान एव क्षयादजघन्यस्थितिसंक्रमः। तदा तस्य मनागशुद्धत्वेन सर्वजघन्यनपुंसकवेदस्थितिकरणाऽभावात् । यदा तु नपुसकवेदोदयेनारोहति, तदा नपुंसकवेदं जुगवं खवेति त्ति वचनात् स्त्रोवेदेन सह क्षयं नयतीति तदा तस्य जघन्यस्थितिसंक्रमो लभ्यते, शुद्धत्वेन स्थितीनां बह्वपवर्तितत्वात् ।” इति । एवं नसकवेदोदयारूढस्य नपुंसकवेदस्य जघन्याऽनुभागसंक्रमोऽपि वाच्यः । यदुक्तं कषायप्राभृतचूण्याम्-णवु सयवेदयस्स जहण्णाणुभागसंतकम्मं कस्स ? खवगस्स चरमसमयणसयवेदयस्स ।” इति । ___नपुंसकवेदप्रथमस्थितिचरमसमये नपुंसकोइस्य जघन्याऽनुभागोदयो गुणितकांशस्य च जन्तोउत्कृष्टप्रदेशोदयो जायते । तदानीं च सर्वसंक्रमेण नपुंसकवेदं स्त्रीवेदं च पुरुषवेदे संक्रम्य सर्वात्मना क्षपयति । उक्तं च कषायप्राभृतचूर्णी-"पुरिसवेदेण उवहिदस्स जम्हि इत्थीवेदो खोणो, तम्हि चेव णवुसयवेदेण उवहिदस्स इत्थिवेद-णसयवेदा च दो वि सह खिजंति ।" इति । एवं सप्ततिकावृत्तावपि-"यदा तु नपुसकवेदेन प्रतिपद्यते, तदा प्रथमतः स्त्रीवेद-नपुसकवेदौ युगपत् क्षपयति ।” इति ।
यथा पुरुषवेदोदयारूढस्य चरमस्थितिखण्डसंक्रमे नपुंसकोदोत्कृष्टप्रदेशसंक्रमः प्राग् दर्शितः, न तथा नपुसंकवेदोदयप्रतिपन्नस्य नपुसकवेदस्योत्कृष्टप्रदेशसंक्रमो भवति, कतिपयानां दलिकानामुदयोदीर्णाभ्यां क्षपितत्वात् ।
निश्चयनयमाश्रित्य तदानीमेव व्यवच्छिद्यमानः पुरुषवेदस्य बन्धो व्यवच्छिन्नः, एवं व्यवच्छिद्यमाने नपुंसकवेदस्योदयसत्त्वेऽपि व्यवच्छिन्ने । उक्तं च सप्ततिकाचूर्णी-“णपुंसगवएण
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001698 |
| Book Title | Khavag Sedhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 786 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 24 MB |