Page Text
________________
४१६ ]
खवगसेढी
[गाथा-२२२ कालेन पुरुषवेदं सर्वथा क्षपयति स्म । उद्यञ्च कषायप्राभूतचूर्णी-"तदो अवगतवेदो सत्तकम्मंसे खवेदि। सत्तण्हं पि कम्माणं तुल्ला खवणडा।” इति । एवं सप्ततिकावृत्त्यामप्युक्तम् ॥२२१॥
अथ नपुंसकवेदोदयेन क्षपकश्रेणिं प्रतिपन्नस्य क्रियाभेदो द्रष्टव्यः । तत्रा-ऽन्तरकरणनिष्पादनतः प्राक् क्रियाभेदो नास्ति । अन्तरकरणकि प्रारम्भतो यः क्रियाभेदः, तं दर्शयति
संढो ठावइ पढमठिइं इत्थीपढमठिइमिअं खवइ । वेअदुगं जुगवं अवगयवेओ सत्त परिखवइ ॥२२२॥ पण्डः स्थापयति प्रथमस्थिति स्त्रीप्रथमस्थितिमितां क्षपयति ।
वेदद्विकं युगपदपगतवेदः सप्त परिक्षपयति ।।२२२।। इति पदसंस्कारः । 'संढो' इत्यादि, 'पण्ढः' नपुंसको-नपुंसकवेदोदयेन क्षपकश्रेणिं प्रतिपन्नो जीव इत्यर्थः, 'प्रथमस्थिति नपुंसकवेदस्या-ऽऽदिमस्थिति स्त्रीवेदप्रथमस्थितिप्रमितां स्थापयति, स्त्रीवेदोदयेन क्षपकश्रेणि प्रतिपन्नो यावती स्त्रीवेदस्य प्रथमस्थिति स्थापयति, नपुंसकवेदोदयाऽऽरूढोऽपि नपुसकवेदस्य तावतीं प्रथमस्थिति स्थापयति, परावेदस्त्रीवेदयोः प्रथमस्थिति न स्थापयति । उक्तं च कषायप्राभृतचूर्णी-"जम्महंतो इत्थोवेदेण उवट्टिदस्स इत्थीवेदस्स पढमहिदी, तम्महंती णवुसयवेदेण उवडिदस्स णवुसयवेदस्स पढमहिदो।" इति । अत एव द्वाचत्वारिंशत्तमगाथोक्ताल्पबहुत्वं सूपपद्यते ।
ततः क्रमेण प्रथमस्थितिचरमसमयं प्राप्तो जीयो 'वेदद्विक' स्त्रीवेदन सकवेदलक्षणं युगपत् 'परिक्षपयति' सर्वात्मना विनाशयति, न तु पुरुग्वेदोदयारूडयद् नपं सम्वेदं यथास्थानं परिक्षप्य ततः स्त्रीवेदं क्षपयतीत्यर्थः । अयं भावः-नपुसकवेदोदयारूडोऽप्यन्तरकरणकियां परिसमाप्य नपुसकवेदं क्षपयितुमारभते, तं च प्रतिसमयमसंख्येयगुणक्रमेण क्षपयन् गच्छति । यदा पुरुावेदोदयारूढो नपुंसकवेदं सर्वथा क्षपयति स्म,न तदा-ऽयं नपुंसकोदोदयारूढो नपुंसकवेदं सर्वात्मना क्षपयति, किन्तु ततः प्रभृति नपुसकवेदेन सह रखीवेदमपि क्षपयितुमुपक्रमते । उक्तं च कषायप्राभृतचूर्णी-“जद्देही पुरिसवेदेण उवहिदस्स णवुसयवेदस्स खवणडा, तद्देही णवुसयवेदेण उवहिदस्स णवुसयवेदस्स खवणडा गदा, ण ताव णसयवेदो खोयदि, तदो से काले इत्थिवेदं खवेदुमाढत्तो णसयवेदं पि खवेदि ।” इति । ततो वेदद्वयं क्रमेण क्षपयन् नपुंसकवेदप्रथमस्थितौ द्वयावलिकाशेषायां नपुंसकवेदस्यागालो व्यवच्छिद्यते ।
ततः परं नपुसकवेदप्रथमस्थितौ समयाधिकावलिकाशेवायां नपुसकवेदस्य जघन्यस्थित्युदीरणा जायते । तदानीमेव नपुंसकवेदस्य जघन्या-ऽनुभागोदीरणा गुणितकर्मा शस्य च जीवस्योस्कृष्टप्रदेशोदीरणा जायते । उक्तं च कषायप्राभृतचूर्णावनुभागोदोरणा-ऽधिकारे प्रदेशोदोरणा-ऽवसरे च-"णवुसयवेदस्स जहण्णानुभागुदीरणा कस्स ? णवुसयवेदखव
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001698 |
| Book Title | Khavag Sedhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 786 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 24 MB |