________________
aarसेढी
३९८ ]
सुहुमद्धा थोवा तत्तो गुणसेढी विसेसअन्भहिआ । तत्तोऽन्तरं पढमखंडं तह संतं कमेण संखगुणं ॥ २१० ॥ ( गीतिः )
सूक्ष्माद्धा स्तोका तो गुणश्रेणिर्विशेषाभ्यधिका ।
ततोऽन्तरं प्रथमखण्डं तथा सत्त्वं क्रमेण संख्यगुणम् ॥ २१०॥ इति पदसंस्कारः ।
[ गाथा-२१०
'सुहुमडा' इत्यादि, 'सूक्ष्माद्वा' सूक्ष्मसम्परायगुणस्थानकाद्धा 'स्तोका' अल्पा, उपरितनपदानां प्रभूतत्वदर्शनात् । ' तत्तो' इत्यादि, 'ततः' सूक्ष्मसम्परायाद्धातः 'गुणश्रेणिः ' सूक्ष्मसम्परायप्रथमसमये सूक्ष्मकिट्टिदलमुत्कीर्य या गुणश्रेणिः क्रियते सा विशेषाभ्यधिका भवति, गुणश्रेणिनिका विशेषाधिका भवन्तीत्यर्थः ।
1
'तो' इत्यादि, 'ततो' मोहनीयगुणश्रेणिनिषेकतोऽन्तरं प्रथमखण्डं तथा 'सच्चं ' स्थितिसत्त्वं क्रमेण प्रत्येकं संख्यगुणं भवति । अन्तरसाहचर्यात् प्रथमस्थितिखण्डं स्थितिसचं च मोहनीयस्य ग्रहीतव्ये । इदमुक्तं भवति - मोहनीयगुणश्रेणिनिषेकतोऽन्तरस्थितिनिषेकाः संख्यातगुणा भवन्ति । ततोऽपि सूक्ष्मसम्परायाद्धायां घात्यमानं मोहनीयप्रथमस्थितिखण्डं संख्यातगुणं भवति, ततोऽपि मोहनीयस्य स्थितिसत्त्वं संख्यातगुणं तिष्ठति । अभ्यधायि च कषायप्राभृतचूण" सव्वत्थोवा सुहुमसांपराइयडा, पढमसमयसुहुमसांपराइयस्स मोहणीयस्स गुणसेढिणिक्खेवो विसेसाहिओ | अंतरद्विदीओ संखेज्जगुणाओ, सुहुमसांपरा - यस्स पढमडिदिखंडयं मोहणीये संखेज्जगुणं पढमसमयसुहुमसांपराइयस्स मोहणीयस्स ठिदिसंतकम्मं संखेज्जगुणं ।” इति । नन्ववतरणे यदभिहितम्, प्रथम स्थितिखण्डे घातिते गुणश्रेणि मुक्त्वा शेषस्थितिषु दलमेकगोपुच्छाकारेण कुतो भवतीति शङ्कात्र्युदासायेद - मल्पबहुत्त्रमवतीर्णमिति, तत्कथं सङ्गच्छते ? इति चेत्, उच्यते - अन्तरस्थितिनिषेकतः संख्यातगुणाः प्रथमस्थितिखण्डगतनिषेका भवन्ति, तेन प्रथम स्थितिघाताद्धाचरमसमय उत्कीर्णदलतोऽन्तरस्थितिनिषेकेषु द्वितीयस्थितिनिषेकेषु च दलिकं तेन क्रमेण प्रक्षिपति, येन दृश्यमानदलमेकगोपुच्छाकारेण जायते । प्रथमस्थितिखण्डगतनिषेकतोऽन्तरस्थितिनिषेकाणां बहुत्वे तु दृश्यमानं दलमन्तरस्थितिचरम निषेकतो द्वितीयस्थितिप्रथमनिषेक एकचयेन हीनं न स्याद् । ततश्चाऽन्तरस्थितिनिषेकेषु द्वितीयस्थितिनिषेकेषु चैकगोपुच्छाकारेण दलं न स्यात् । तेनेदमल्पबहुत्वमेकगोपुच्छाकारदलसाधनायाऽलं भवति ॥ २१० ॥
Jain Education International
सूक्ष्मसम्परायाद्धाप्रथमसमये सूक्ष्मकिट्टीनां प्रथमस्थितिं कृत्वा वेदयतीति प्राक् सामान्यत उक्तम् | सामान्यज्ञानस्य च विशेषजिज्ञासा हेतुत्वात् सम्प्रति विशेषतः सूक्ष्मकिट्टीनामुदयं विवर्णपुराह
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org