________________
२९६ ]
खवगसेढी
[ गाथा-१४५ अक्षपकस्य तूत्कृष्टतो निरन्तरं पल्योपमाऽसंख्येयभागमिता असामान्याः स्थितयो वर्तन्ते, न त्वावलिकाऽसंख्येयभागप्रमाणाः । उक्तश्च कषायप्राभृतचूर्णावक्षपकप्ररूपणाऽवसरेअसामण्णाओ हिदीओ एका वा दो वा तिणि वा, एवमणुबद्धाओ उकस्सेण पलिदोवमस्स असंखेवदिभागो।” इति । इदमुक्त भवति-उभयोः पार्श्वयोरेकस्यामनेकासु वा सामान्यस्थितिषु सतीषु मध्ये जघन्यत एकाऽसामान्यस्थितिर्भवति, पुनई यो पार्श्वयोरेकस्यामनेकासु वा सामान्यस्थितिषु सतीषु मध्ये द्वऽसामान्यस्थिती भवतः । एवंक्रमेण द्वयोः पार्श्वयोरेकस्यामनेकासु वा सामान्यस्थितिषु सतीषु मध्ययुत्कृष्टतः पल्योपमाऽसंख्येयभागमिता असामान्यस्थितयो भवन्ति ॥१४४॥
अथ निरन्तराऽसामान्यस्थितीनामल्पबहुत्वं व्याजिहीपुराहएक्केक्केणं थोवा ताअ कमेणं विसेसअहिआओ। आवलिअसंखभागे दुगुणा तह होइ जवमझं ॥१४५॥
एकैकेन स्तोकास्ताः क्रमेण विशेषाधिकाः ।
आवलिकाऽसङ्ख्यभागे द्विगुणास्तथा भवति यवमध्यम् ॥१४३॥ इति पदसंस्कारः । 'एककेण' इत्यादि (१) 'एकैकैन' एकैकरूपेण स्तोकाः, काः ? इत्याह-'ताअ' ति ता:असामान्यस्थितयः, तच्छब्देन प्रत्यासत्याऽसामान्यस्थितेः परामर्शात् 'कमेणं' इत्यादि, क्रमेण विशेषाधिका असामान्यस्थितयो भवन्ति, द्विकेन विशेषाधिका भवन्ति, त्रिकेण विशेषाधिका भवन्ति, एवमेकोत्तरवृद्धयापन्नाऽसामान्यस्थितयो विशेषाधिका विशेषाधिका भवन्तीत्यर्थः ।
'आवलि०'इत्यादि, आवलिका-ऽसंख्यभागे' आवलिकाऽसंख्येयभागे गतेऽसामान्यस्थितयो द्विगुणा भवन्ति । आवलिकाऽसंख्येयभागप्रमाणेषु च द्विगुणवृद्धिस्थानेषु गतेषु यवमध्यं प्राप्यते। तदेव प्राह-तह' इत्यादि, तथा यवमध्यं भवति, आवलिकाऽसंख्येयभागमात्रेषु द्विगुणवृद्धिस्थानेषु गतेषु यवमध्यं प्राप्यत इत्यर्थः। उक्तश्च कषायप्राभृतचूर्णी-"एकोकण असामण्णाओ थोवाओ, दुगेण विसेसाहियाओ, तिगेण विसेसाहियाओ। आवलियाए असंखेजदिमागे दुगुणाओ। आवलियाए असंखेजदिभागे जवमउझं ।” इति । भावार्थः पुनरयम्-क्षपकस्य स्थितिसत्कर्म वर्षपृथक्त्वप्रमितं भवति । तत्र द्वयोः पार्श्वयोरेका वाऽनेका वा सामान्यस्थितयो भवन्ति, मध्ये चैकाऽसामान्यस्थितिर्विद्यते, तस्या एका शलाका ग्रहीतव्या । पुनद्वयोः पार्श्वयोरेकस्यामनेकासु वा सामान्यस्थितिषु सतीषु मध्येऽन्यैकाऽसामान्यस्थितिवर्तते, तस्या द्वितीयैका शलाकाऽऽदातव्या । एवंक्रमणकैकाऽसामान्यस्थितेरेकैका शलाका ग्रहीतव्या । । एवमुभयोः पार्श्वयोरेकाऽनेका वा सामान्यस्थितयो भवन्ति, मध्ये च निरन्तरं द्वऽसामान्यस्थिती
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org