________________
एकादिस्थितिषु समयप्रबद्धाल्पबहुत्वम् ] किट्टिवेदनाद्धाधिकारः
[ २९३ दुगुणा। आवलियाए असंखेज्जदिभागे जवमझं । तदो हायमाणट्ठाणाणि वासपुधत्तं ।" इति । एवं भवप्रबद्धानामपि यवमध्यादिप्ररूपणा कर्तव्या, विशेषाभावात् ।
__ अक्षपकस्याऽप्येकादिस्थितिषु समयप्रबद्धानामवस्थानक्रमः क्षपकवज्ज्ञातव्यः, नवरं पल्योपमाऽसंख्येयभागे गते द्विगुणवृद्धिस्थानं द्विगुणहानिस्थानं वा भवति, एवं पन्योपमाऽसंख्येयभागमात्रेषु द्विगुणवृद्धिस्थानेषु गतेष्वक्षपकस्य यवमध्यं जायते, क्षपकस्य त्वावलिकाऽसंख्येयभागे संजातम् । तथाहि-येषां समयप्रबद्धानां शेषकाण्यक्षपकस्यैकस्यामेव स्थितौ भवन्ति, ते समयप्रबद्धाः स्तोकाः । ततो येषां समयप्रवद्धानां शेषकाण्यक्षपकस्य द्वयोः स्थित्योरवतिष्ठन्ते, ते समयप्रबद्धा विशेषाधिका भवन्ति । एवमेकोत्तरवृद्ध्यापनस्थितिषु समयप्रबद्धा विशेषाधिकक्रमेण गच्छन्ति । पल्योपमाऽसंख्येयभागमात्रस्थानेषु गतेषु समयप्रबद्धा हिगुणवृद्धा भवन्ति । इदं चायं द्विगुणवृद्धिस्थानम् । ततः पुनरेतावत्सु स्थानेषु गतेषु समयबद्धा द्विगुणा भवन्ति । इदं द्वितीयं द्विगुणवृद्धिस्थानम् । एवंक्रमेण पल्योपमाऽसंख्येयभागप्रमाणेषु द्विगुणवृद्धिस्थानेषु गतेषु सत्सु यवमध्यं प्राप्यते । यवमध्यस्थाने पल्योपमाऽसंख्येयभागप्रमाणस्थितिलक्षणे सर्वप्रभूताः समयप्रबद्धा भवन्ति। ततो यवमध्यस्योपर्येकोत्तरवृद्ध यापनस्थितिषु समयप्रबद्धा विशेषहीनक्रमेण गच्छन्ति । पल्योपमाऽसंख्येयभागे च गते द्विगुणहीनाः समयप्रबद्धा भवन्ति । ततः पुनः पल्योपमाऽसंख्यातभागेऽतीते समयप्रबद्धा द्विगुणहीना भवन्ति । एवंक्रमेण यवमध्यस्याधस्तनस्थानतोऽसंख्यातगुणेषु स्थानेषु गतेषु चरमस्थानं प्राप्यते । तत्र नानाद्विगुणवृद्धिहानिस्थानानि स्तोकानि भवन्ति । ततो द्विगुणहान्योरन्तरालवर्तीनि स्थानान्यसंख्येयगुणानि । एवं भवबद्धा अपि प्ररूपयितव्याः, विशेषाभावात् । उक्तञ्वेदमेव भङ्गयन्तरेण कषायप्राभूतचूौँ । तथा च तद्ग्रन्थ:-"समयपबद्धसेसयाणि एक्कम्हि हिदिविसेसे जाणि, ताणि थोवाणि। दोसु ठिदिविसेसेसु विसेसाहियाणि । तिसु ठिदिविसेसेसु विसेसाहियाणि । पलिदोवमस्स असंखेज्जदिभागे जवमझं। णाणंतराणि थोवाणि, एगंतरमसंखेज्जगुणं । एवं भवबडसेसयाणि ।" इति । चूर्णिसूत्राणामयं भावः-एकस्य समयप्रबद्धस्य भवबद्धस्य च वेदितशेषः कर्मप्रदेशोऽनन्तरसमययुदयस्थितिं प्राप्तो निश्शेष निर्लेपयिध्यमाणो यथासंख्यं समयप्रबद्धशेषकं भवबद्धशेषकं चोच्यते । तत्राऽक्षपकस्यै कस्यां स्थिती वर्तमानस्य समयप्रबद्धशेषकस्यैका शलाका ग्रहीतव्या । पुनरन्यसमयप्रबद्धशेषकस्यैकस्यां स्थिताववतिष्ठमानस्य द्वितीया शलाका ग्रहीतव्या । एवमेकस्थित्यामवतिष्ठमानानां समयप्रबद्धशेषकाणामेकैका शलाका ग्रहीतव्या । तथा द्वयोः स्थित्योर्यत्समयप्रबद्धशेषकं विद्यते, तस्यैका शलाका ग्रहीतव्या । पुनरन्यसमयप्रबद्धशेषकं यद् द्वयोः स्थित्योर्विद्यते, तस्य द्वितीया शलाका ग्रहीतव्या । एवं द्वयोः स्थित्योरवतिष्ठमानानां समयबद्धशेषकाणामेकैका शलाका ग्रहीतव्या । एवंक्रमेणैकोत्तरवृद्ध्यापन्नस्थितिष्ववतिष्ठमानानां समयप्रबद्धशेषकाणामेकैका
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org