Page Text
________________
२८८ ]
खवगसेढी
[गाथा-१४० कषायप्राभृतचूर्णी-“एवं चेव भवबद्धसेसयं ।" इति । तथाहि-एकस्मिन् भवे बद्धः प्रदेशसमूहो भवबद्ध उच्यते । तत्र कर्माऽवस्थानकालाभ्यन्तरे यथासंभवं वेदितस्य यस्य भवबद्धस्य वेदितशेषं यत्प्रदेशाग्र सत्कर्मणि विद्यते, अनन्तरसमये चोदयस्थितिं मुक्त्वा शेषासु स्थितिषु तस्य भवबद्धस्यैकमपि दलं न वस्य॑ते, उदयस्थिति त्वपउँण प्राप्स्यति, तत्प्रदेशाग्र भवबद्धशेषकमुच्यते ।जघन्यतो भवबद्धशेषकमेकं भवति, उत्कृष्टतस्त्वनन्तानि भवबद्धशेषकाणि भवन्ति । नन्वेकस्थिती कतीनां समयप्रबद्धानां भववद्वानां च शेषकाणि विद्यन्ते ? इति परप्रश्नं समाधातुकामः प्राह
एगठिईअ इगाहियकमेण खलु समयभवपबद्धाणं होज्जन्ति सेसगाई जेट्ठाउ पलियअसंखभागस्स ॥१४०॥ (गीतिः) एकस्थितावेकाधिकक्रमेण खलु समयभवप्रबद्धानाम् । भवन्ति शेषकाणि ज्येष्ठात् पल्यासंख्यभागस्य ॥१४०।। इति पदसंस्कारः । "एगठिईअ" इत्यादि, 'एकस्थितौ क्षपकस्यैकस्यां स्थिता एकाधिकक्रमेण 'ज्येष्ठात्' उत्कृष्टतः पल्याऽसंख्यभागस्य पल्योपमाऽसंख्यातभागमात्राणां 'समयभवपबहाणं'ति “द्वन्द्वान्तेश्रयमाणं पदं प्रत्येकमभिसम्बध्यते ।" इति न्यायात् समयप्रबद्धानां भवप्रबद्धानां च शेषकाणि भवन्ति । खलुवाक्यालङ्कारे। अयं भावः-क्षपकस्यैकस्यां स्थितौ जघन्यत एकसमयप्रबद्धस्यैकस्मात् प्रभृत्यनन्तानि कर्मपरमाणुरूपाणि शेषकाणि विद्यन्ते । एवमेकस्यां स्थितौ द्वयोर्वा समयप्रबद्धयोः शेषकाणि भवन्ति, त्रयाणां वा समयप्रबद्धानां शेषकाणि वर्तन्ते । एवमेवैकोत्तरवृद्धया समयप्रबद्धानां शेषकाणि तावद् द्वाच्यानि,यावदेकस्थित्यामुत्कृष्टतः पल्योपमाऽसंख्येयभागप्रमितानां समयप्रवद्धानां शेपकाणि । उक्तं च कषायप्राभृतचूर्णी क्षपकप्ररूपणाऽवसरे-"एक्कम्हि हिदिविसेसे कदिण्हं समयपबहाणं सेसाणि होज्जासु ? एकस्स वा समयपबहस्स, दोण्हं वा, तिण्हं वा, एवं गंतूण उक्कस्सेण पलिदोवमस्स असंखेजदिभागमेत्ताणं समयपबडाणं ।" इति ।
तथा क्षपकस्यैकस्थितौ जघन्यत एकस्य भवनबद्धस्य शेषकाणि भवन्ति, द्वयोर्वा भवप्रबद्धयोः शेषकाणि विद्यन्ते,एवमेकोतरवृद्धयोत्कृष्टतः पल्योपमाऽसंख्यानभागप्रमाणानां भवप्रबद्धानां शेषकाण्येकस्यां स्थितौ विद्यन्ते। उक्तं च कषायप्राभूतचूर्णी क्षपकप्रस्तावे-"भवबहसेसयाणि वि एक्कम्हि ठिदिविसेसे एकस्स वा भवबडस्स, दोण्हं वा, तिण्हं वा, एवं गंतूण उक्कस्सेण पलिदोवमस्स असंखेज्जदिभागमेत्ताणं भवबहाणं।” इति । एवमक्षपकस्याऽप्येकस्यां स्थितो समयप्रबद्धशेषकाणि भवप्रवद्धशेषकाणि च प्ररूपवितव्यानि,विशेषाभावात् । न्यगादि च कषायप्राभूतचूर्णावक्षपकप्ररूपणाऽवसरे–“एकम्हि ठिदिविसेसे एक्कस्स वा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001698 |
| Book Title | Khavag Sedhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 786 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 24 MB |