Page Text
________________
२६४ ]
खगढी :
अथ गणितविभागः ।
सम्प्रति
द्वात्रिंशदधिकशततमगाथोक्तबन्धापूर्वावान्तरकिट्टीनामेतद्दाथोक्तसंक्रमापूर्वावान्तरकि
ट्टीनां चान्तरादिकं गणितरीत्या प्रदर्श्यते - एकसमयप्रबद्ध दलमसंख्येयपल्योपमप्रथमवर्गमूलप्रमाणसार्धद्विगुणहान्या गुणयितव्यम्, गुणने च कृते लोभस्य किट्टितया परिणतं दलं लभ्यते, तत्पुनत्रिकेण भाजितं सदेकसंग्रह किट्टिसकलाऽवान्तरकिट्टितया परिणतं दलं भवति । ततः सार्धद्विगुणहानित्रिभागगुणितैकसमयप्रबद्धदलमुत्कर्षणापकर्षणभागहारेण भज्यते, तदैकैकसंग्रह किट्टरुत्कीर्णदलं प्राप्यते । सम्प्रति तूत्कीर्णदलेन निर्वर्त्यमानाऽपूर्वावान्तर किट्टीनां प्रमाणमिष्यत इतिकृत्वा सागुणहानि त्रिभागगुणितैकसमयबद्ध दले नै कैक संग्रह कि यदि सकलाSवान्तरकियो निर्वर्तिताः, तत्कीर्णन कियत्योऽपूर्वाऽवान्तरकिट्टयो निर्वत्र्येरन् ? इति त्रैराशिकेन साधनीयाः संक्रमदलतो निर्वर्त्यमाना अपूर्वावान्तरवििट्टयो लोभप्रथमसंग्रह किट्टी । असत्कल्पनया
(१) एकद्विगुणहानिः = १६ : सार्धद्विगुणहानिः = २४ |
(२) एकसमयप्रबद्ध दलम् = 'अ'
(३) लोभप्रथम संग्रह किट्टौ निर्वर्तिता अवान्तरकिट्टयः = ७२ । (४) उत्कर्षापकर्षणभागहारः =४ |
(५) असंख्येयपल्योपमप्रथमवर्गमूलानि च ८ इति कल्प्यताम् । - लोभत्रि संग्रह किट्टितया परिणतं दलम् = २४ =२४ अ -- . लोभप्रथमसग्रह किट्टितया कियो निर्वर्तिताः
"
??
Jain Education International
. उत्कर्षणापकर्षणभागहारः =४
-- लोभप्रथम संग्रह किट्टित उत्कीर्णदलम् = ८ अ ÷ = २
[ गाथा-१३६ -
=२४ ३÷३=८ अ, तस्य च ७२ अवान्तर
'अ' इत्यनेन द्वासप्ततिः ( ७२ ) अवान्तरकियो निर्वर्तिताः, तर्हि '२ अ' इत्यनेन कियत्योsपूर्वाऽवान्तरकिट्टयो निर्वत्येरन् १ प्रमाणमिच्छा च समानजातो. आद्यन्तयोस्तत्फलमन्यजातिः । मध्ये तदिच्छाहतमाद्यहृत् स्यादिच्छाफलं ।” इति श्री भास्कर वचनेन साध्याः । तथाहिप्रमाणम् = ८अ, प्रमाणफलम् = ७२, इच्छा = २ अ, इच्छाहतमिदम् - ७२x२अ = १४४अ, आद्येन - प्रमाणेन हृत् इच्छाफलम् - १४४ अ÷८ अ = १८ । एवमष्टादश (१८) अपूर्वाऽवान्तरकिय उत्कीर्णदलतो निर्वर्त्यन्ते, ताश्च परमार्थत उत्कर्षणापकर्षणभागहार भाजितै कसंग्रह किट्टिगताञ्वान्तरकि ट्टि प्रमाणा भवन्ति । उत्कर्षणापकर्षणभागहारस्य पल्योपमप्रथमवर्गमूलाऽसंख्येयभागप्रमाणत्वात् संक्रमदलतो निर्वर्त्यमाना अपूर्वावान्तरकियो लोभस्यैकसंग्रह किट्टा पल्योपमप्रथमवर्गमूलाऽसंख्येयभागभाजि - तैकसंग्रहकिट्टिगतावान्तरकिट्टियमाणा भवन्ति ।
1
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001698 |
| Book Title | Khavag Sedhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 786 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 24 MB |