________________
मार्गणासु बद्धमभजनीयं दलम् ]
किट्टिकरणाद्धाधिकारः
[ २२३
चक्षु दर्शनमार्गणायामचक्षुर्दर्शन मार्गणायां च बद्धदलं किडिकाराणां किट्टिवेदकानां च सत्कमणि नियमतो भवति, वर्तमानभवेऽप्यनयोर्मार्गणयोः क्षपकस्य नियमतो दर्शनात् । न्यगादि च कषायप्राभृते- “कम्माणि अभज्जाणि दु अणगारअचक्खुदंसणुवजोगे ।” इति ।
कृष्णादिषट्लेश्यामार्गणासु बद्धप्रदेशाग्र किडिकाराणां किट्टिवेदकानां च सत्कर्मणि नियमतो विद्यते, वर्तमानमनुष्यभवेऽपि लेश्याया अन्तर्मुहूर्त कालेन परावृत्तेः । उक्त च कषायप्राभृतचूर्णी - "छसु लेसासु सादेण असादेण च बद्धाणि अभज्वाणि ।” इति ।
भव्यमार्गणायां बद्धदलं किट्टिकाराणां किट्टिवेदकानां च सत्कर्मणि नियमतो वर्तते, भव्यस्यैव क्षपकश्रेण्यारोहणात् ।
मिथ्यात्वमार्गणायां बद्धदलं नियमेन किट्टिकाराणां किट्टिवेदकानां च सत्कर्मणि विद्यते । कथमेतदवसीयते १ इति चेत्, उच्यते- संसारस्थो जन्तुर्मिथ्यात्वरहितदशायामुत्कृष्टतः साधिके द्व षट्षष्टी सागरोपमाणां स्थातुमर्हति, यतो मिथ्यात्वोत्कृष्टान्तरं तावन्मात्रम् । उक्तं च पञ्चसंग्रहाऽन्तरद्वारे श्रीमन्मलयगिरिसूरिपादैः- “मिथ्यादृष्टेः परित्यक्तमिथ्यात्वस्य भूयस्तद्भावप्रतिपत्तावुत्कृष्टमन्तरं द्वे षट्षष्टी अतराणां सागरोपमाणाम् । कथं द्वे षट्षष्टी सागरोपमाणाम् ? इति चेत्, उच्यते कश्चिन्मिथ्यादृष्टिः सम्यक्त्वमासाद्य षट्षष्टिसागरोपमाणि यावत् सम्यक्त्ववानवतिष्ठते, ततस्तदनन्तरमन्तरालेऽन्तमुहूर्तकालं सम्यङमिथ्यात्वमनुभूय भूयोऽपि षट्षष्टिसागरोपमाणि यावत् सम्यक्त्वमनुभवति । तत एतदनन्तरं कोऽपि महात्मा मुक्तिपदवीमासादयति, कोऽपि पुनरधन्यो मिथ्यात्वं प्रतिपद्यते, तत्र यो मिथ्यात्वं प्रतिपद्यते, तस्य मिथ्यात्वपरिभ्र शकालादारभ्य भूयो मिथ्यात्वं प्रतिपद्यमानस्याऽन्तरं द्वे षट्षष्टी सागरोपमाणां भवतः । नन्वेवं सम्यङ्मिथ्यात्व सम्बन्धिनाऽन्तर्मुहूर्तेनाधिके द्वे षट्षष्टी सागरोपमाणां प्राप्येते, तत्कथमधिकृतसूत्रे ते परिपूर्णे उक्ते ? उच्यते, स्तोकत्वात्तदन्तर्मुहूर्तं न विवक्षितमित्यदोषः ।" इति । इत्थं मिथ्यात्वोत्कृष्टाSन्तरस्य कर्माऽवस्थान कालतो न्यूनत्वाद् मिथ्यात्वमार्गणायां बद्धदलं किडिकाराणां किट्टिवेदकानां च सत्कर्मणि नियमेन वर्तते । उक्तं च कषायप्राभृते - "XXमिच्छत्तणवु सए च सम्मते, कम्माण अभजाणिXXX।" इति ।
औपशमिकसम्यक्त्वमार्गणायां बद्धदलं क्षपकस्य सत्कर्मणि नियमेन विद्यते । कथमेतदवसीयते ? इति चेत्, उच्यते - कार्मग्रन्थिकाऽभिप्रायेण षड्विंशतिसत्कर्मा जी औपशमिसम्यक्त्वं लब्ध्चैव यथाक्रमं क्षायोपशमिकसम्यक्त्व क्षायिक सम्यक्त्वेऽश्नुते । तथोत्कृष्टतो मोहनीयस्य षड्विंशतिप्रकृतिस्थानस्याऽन्तरं साधिके सागरोपमाणां द्वो पट्पष्टी प्रोक्तम् तथा चात्र
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org