________________
किन्तरायबहुत् प्रतिज्ञा |
किट्टिकरणाद्धाधिकारः
[ १५७
मायाए वि तेणेव कमेण तिण्णि संगह किट्टीओ । मायाए जा तदिया संगह किट्टी, तिस्से चरिमादो किट्टीदो माणस्स जहणिया किहो अनंतगुणा । माणस्स वि तेणेव कमेण तिष्णि संगहकिट्टीओ । माणस्स जा तदिया संगह किड्डी, तिस्से चरिमादो कोदो कोधस्स जहणिया किड्डी अनंतगुणा । कोहस्स वि तेणेव कमेण तिण्णि संगह किट्टीओ । कोधस्स तदिवाए संगह किट्टोए जा चरिमकिट्टी, तदो लोभस्स अपुव्वफद्दयाणमादिवग्गणा अनंतगुणा ।" इति । ८६-८७-८८-८६ ।
लोभादीनां कियो-नुभागमाश्रित्य पूर्वपूर्वतो ऽनन्तगुणा भवन्तीत्युक्तम् । तत्र गुणकारः सर्वत्र न समानः । तद्यथा-लोभस्य प्रथमसंग्रह किड्ड जैव न्या-वान्तरकिट्टिगतरसाऽविभागतो द्वितीयान्तरकि रसाऽविभागा अनन्तगुणा भवन्ति, तत्र यो गुणकारः, तेन गुणकारेण द्वितीयाऽवान्तर किट्टितृतीयावान्तर किड्डयोरन्तरालगतो गुणकारो न सदृशः, अपि त्वनन्तगुणो भवति, एवमग्रेऽपीति प्रदर्शयितुं कियन्तराणामनबहुत्वं प्रतिजानीते
यह संगह किट्टी अंतराण तहध्वंतरंतरण खलु । भणिहामो पावहुअं जं श्रत्थि सुरुवं ॥ ६० ॥
अथ संग्रह कियन्तराणां तथाऽत्रान्तरान्तराणां खलु ।
भणिष्यामो ऽल्पबहुत्वं यदस्ति श्रुतानुरूपम् ॥ ६० ॥ इति पदसंस्कारः । 'अ' इत्यादि, तत्र यन्तरं नाम द्वयोः किट्टयोरन्तरालगतो गुणकारः । किमुक्तं भवति १ विवचितकिट्टितस्तदनन्तरकिट्टि लब्धुं यो गुगकारो युज्यते, सकिट्टिगुणकारः कियन्तरमुच्यते, किया- न्तरालप्रमाणसूचको गुणकारः कियन्तरमिति संक्षेपः ।
ननु कियन्तरशब्देनोपरितनकिट्टिगतरसाऽविभागतोऽधस्तन किट्टिगतरसाऽविभागान् व्यवकलय्यैकोनशेषराशिः कुतो न गृह्यते ? एकोत्तर - रसाविभागवृद्धिक्रमस्यादर्शनादिति चेत्, शृणुतएतत्समीचीनम् । किन्त्वयं दोष उद्भवति – लोभस्य प्रथम संग्रह किट्टिसत्कचरमाऽवान्तर किट्टिगत• रसाविभागान् द्वितीय संग्रह किट्टिसत्कप्रथमावान्तर किट्टिगतरसाऽविभागतो विशोध्यैकोन शेषं प्रथम संग्रह कियन्तरं मन्येत, द्वितीयसंग्रह किट्टिसत्कप्रथमावान्तरकिट्टिगत रसाऽविभागांश्च द्वितीयसंग्रह किसिकद्वितीयाऽवान्तर किट्टिगतरसा ऽविभागतो व्यवकलय्यैकोनशेषं द्वितीय संग्रह किट्टि - गत प्रथमावान्तरकियन्तरमभ्युपगम्येत, तर्हि प्रथम संग्रह कियन्तरतो द्वितीय संग्रह किट्टिगत प्रथमाSवान्तरकिट्टयन्तरमनन्तगुणं स्यात् ।
न चाऽस्तु प्रथम संग्रह कियन्तरतो द्वितीय संग्रह किट्टि प्रथमावान्तर किड्डयन्तरमनन्तगुणमिति वाच्यम्, विरोधोपलम्भात् । तथाहि - अग्रे क्रोधस्य तृतीयसंग्रहकिगत चरमावान्तर
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org