Page Text
________________
[ १२५
अपूर्वस्पर्धकपरिमाणम् ]
अश्वकर्णकरणाधिकारः ___ 'ताणि' इत्यादि. 'तानि' संज्वलनचतुष्कस्य पूर्वस्पर्धकानामनन्तगुणहीनरसतामापाद्य निवर्त्यमानानि 'अपूर्वाणि' अपूर्वस्पर्धकानि 'एकद्विगुणहानिस्पर्धकानाम् 'एकस्यां द्विगुणहानी यावन्ति स्पर्धकानि भवन्ति, तेषां 'असंख्यतमभागः' असंख्येयतमभागप्रमितानि भवन्ति, एतानि चाऽनन्तानि । उक्तं च कषायप्राभृतचूर्णी-"ताणि पगणणादोअणंताणि,पदेसगुणहाणिहाणंतरफद्दयाणमसंखेज्जदिभागो, एत्तियमेत्ताणि ताणि अपुव्वफद्दयाणि ।" इति । नन्वस्मिन् प्रस्ताव मागहारः कियन्मानः ? इत्याह-'एत्थ' इत्यादि, 'अत्र' अस्मिन्नश्वकर्णकरणाद्धाप्रथमसमयाख्यप्रकरणे भागहारः पुनः 'अपकर्षणतः' उत्कषणाऽपकर्षणभागहारतोऽसंख्यगुणो ज्ञातव्य इति शेषः । एतदुक्तं भवति-प्रथमपूर्वस्पर्धकप्रथमवर्गणागतपरमाणुत उत्तरोत्तरवर्गणायामेकैकचयेन न्यूना भवन्तः परमाणवो यावत्यायामे गतेऽर्धा भवन्ति, तावान् आयामो द्विगुणहानिरुच्यते इति प्रागपि प्रतिपादितम् । तत्रैकद्विगुणहानी यावन्ति स्पधेकानि लभ्यन्ते, तावन्त्येकद्विगुणहानिस्पर्धकानीति व्यवाहियते। तानि च गणनातो.ऽभव्येभ्यो-ऽनन्तगुणानि सिद्धानन्तभागकन्पानि भवन्ति । तथा येन पल्योपमा-संख्येयभागेना-श्वकर्णकरणाद्धाप्रथमसमये सत्तागतदलिकानि विभज्योत्मिरति जीवः, स भागहार इहोत्कर्षणा-ऽपकर्षणभागहारो व्यपदिश्यते । तत्रैकद्विगुण हानिस्पर्धकान्युत्कर्षणापकर्षणभागहारतो-ऽसंख्येयगुणेन भागहारेण विभज्यैकभागमात्राण्यपूर्वस्पर्धकानि निर्वय॑न्ते ।। ६४ ॥ ____ ननूत्कर्षणापकर्षणभागहारस्य पन्योपमा-ऽसंख्येयभागप्रमाणत्वेन ततो-ऽसंख्येयगुणो भागहारो-ऽसंख्येयपल्योपममितो-ऽपि स्यात् ? इति परमाशङ्कय प्राहसो पुण असंखभागो पल्लपढमवग्गमूलस्स । कमसो अपुब्वगाणाइवग्गणा-उत्थि य विसेस-हिया ॥६५॥ (उपगीतिः)
स पुनरसखभागः पल्यप्रथमवर्गमूलस्य ।
क्रमशो-पूर्वेषामादिवर्गणा-ऽस्ति च विशेषाधिका ॥६५।। इति पदसंस्कारः 'सो' इत्यादि, 'सः' अश्वकर्णकरणाद्धाप्रथमसमयभाव्युत्कर्षणा-उपकर्षणभागहारतो-ऽसंख्येयगुणो भागहारः पुनः 'असंख्यभागः' असंख्ययतमभागः कस्य ? इत्याह-'पल्ल०' ति पल्योपमप्रथमवर्गमूलस्या-ऽसंख्येयतमभागकल्पो भवतीत्यर्थः। ___ न च निरुक्तभागहार उत्कर्षणायकर्षणभागहारतो-ऽसंख्येयगुणः पल्योपमप्रथमवर्गमूलस्यचाऽसंख्येयभागकल्प इत्येतत् कथमवसीयते ? इति वाच्यम्, तत्प्रतिपादकाऽल्पबहुत्वस्य दर्शनात् । तथा चाऽत्र कषायप्राभृतचूर्णिः- “पढमसमयअस्सकपणकरणकारयस्स जं पदेसग्गमोकड्डिज्जदि, तेण कम्मस्स अवहार कालो थोवो, अपुव्वफद्दएहिं पदेसगुणहाणिहाणंतरस्स अवहारकालो असंखेज्जगुणो, पलिदोवमवग्गमूलमसंखेज्जगुणं ।" इति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001698 |
| Book Title | Khavag Sedhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 786 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 24 MB |