Page Text
________________
१.२]
खवगसेढी
[ गाथा-६३ अश्वकर्णकरणाद्धाप्रथमसमयात् प्रभृति संज्वलनचतुष्कस्या-ऽपूर्वस्पर्धकानि कतु मारभते । तान्यपूर्वस्पर्धकानि कथं करोति ? इत्यत आह
संजलणजहण्णगपुव्वफड्डगत्तो अणंतगुणहीणं । करए उक्कोसमपुव्वफड्डगं तं वयं न पुव्वं ति ॥६३॥ (गीतिः) संज्वलनजघन्यपूर्वस्पर्धकादनन्तगुणहीनम।। करीत्युत्कृष्टमपूर्वस्पधकं तत् कृतं न पूर्वमिति ।। ६३ ।। इति पदसंस्कारः ।
'संजलण.' इत्यादि, अश्वकर्णकरणाद्धाप्रथमसमये 'संज्वलनजघन्यपूर्वस्पर्धकात्' संज्वलनक्रोध-मान-माया-लोभसत्कस्वस्वजघन्यपूर्वस्पर्धकत उत्कृष्टमपूर्वस्पर्धकमनन्तगुणहीनं 'करोति' निवर्तयति । नन्वपूर्वस्पर्धकं कुत उच्यते ? इत्यत आह-तं' इत्यादि, 'तत् ' अपूर्वस्पर्धक 'पूर्वम् ' अश्वकर्णकरणाद्धातः प्राग् न कृतं-निष्पादितमिति हेतोरपूर्वस्पर्धकमुच्यते । तात्पर्यार्थः पुनरयम् - संसारा-ऽवस्थायामप्राप्तस्वरूपाणि हयकर्णकरणाद्वायामेव जघन्यपूर्वस्पर्धकतो-ऽनन्तगुणहीनरसतामापाद्य निर्वय॑मानानि स्पर्धकान्यपूर्वस्पर्धकान्युच्यन्ते, अश्वकर्णकरणाद्धायामेव लब्धस्वरूपत्वात् । तेषामपूर्वस्पध कानां यत् तीव्रानुभागकं सर्वोत्कृष्टस्पध कम्, तदपि जघन्यपूर्वस्पर्धकतो-ऽनन्तगुणहीनं भवति । - अपूर्वस्पर्धकस्वरूपपरिज्ञानस्य पूर्वस्पर्ध कस्वरूपपरिज्ञानपूर्वकत्वात् प्रथमतस्तावत् पूर्वस्पर्धकः - स्वरूपमुच्यते
सत्तागते एकैकपरमाणौ जघन्यतोऽपि सर्वजीवा-ऽनन्तगुणा रसाऽविभागास्तिष्ठन्ति ।। रसा-ऽविभागो नाम केवलिप्रज्ञाच्छेदनकेनाऽविभाज्यो रसस्या-ऽन्ततमोऽशः ।
सत्कर्मण्यनन्तकर्मपरमाणवो विद्यन्ते, तत्र येषु कर्मपरमाणुषु सर्वस्तोका रसाऽविभागा भवन्ति, तेषां समृहः प्रथमा वर्गणा, तस्यां च कर्मपरमाणवः प्रभूततमाः। तत एकेन रसाऽविभागेनाधिका ये परमाणवः, तेषां समुदायो द्वितीया वर्गणा, प्रथमवर्गणात एते परमाणवो विशेषहीना भवन्ति । तत एकेन रसाऽ-विभागेन वृद्धानां परमाणूनां समुदायस्ततीय वर्गणा । एवंक्रमेणा-ऽभव्येभ्योऽनन्तगुणाः सिद्धानामनन्ततमभागतुज्या वर्गणा वाच्याः । तावतीनां वर्गणानां समूहः स्पर्धकमुच्यते, एकोत्तररसाऽविमागवृद्धया परस्परं स्पर्धन्ते वर्गणा यत्र तत् स्पर्धकमिति व्युत्पत्तेः । एतच्च स्पर्धकं प्रथमं ज्ञातव्यम् । इत ऊध्वमेकेन रसाऽविभागेन वृद्धः कश्चिदपि परमाणुः सत्कर्मणि न प्राप्यते, नाऽपि द्वाभ्यां रसा-ऽविभागाभ्यां वृद्धः परमाणुः सत्कर्मणि तिष्ठति, नापि संख्येयैः, नाप्यसंख्येयैः, नाप्यनन्तः, किन्तु प्रथमस्पर्धकचरमवर्गणातः सर्वजीवा- नन्तगुणै रसाविभागैरधिकाः परमाणवः प्राप्यन्ते, तेषां समुदायो द्वितीयस्पर्धकस्य प्रथम
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001698 |
| Book Title | Khavag Sedhi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 786 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 24 MB |