________________
६२ ]
aaraढी
[ गाथा - ३६.
'अfreeबायरे थोणगिडितिगनिरयतिरियनाभाउ । संखेज्जइमे सेसे तप्पाउगाओ खीयंते ॥ १ ॥ एत्तो हणइ कसायट्ठगं पि पच्छा नपुंसगं इत्थों । तो नोकसायछक्कं छुग्भइ संजलणकोहम्मि ||२|" अनिवृत्तिबादरगुणस्थानके संख्येयतमे भागे शेषे स्त्यानडित्रिकं निरयगति-तिर्यग्गतिनाम्नी 'तत्प्रायोग्याश्च' निरयगतितिर्यग्गतिप्रायोग्याश्च एकेन्द्रिय-द्वीन्द्रिय-त्रीन्द्रिय- चतुरिन्द्रियजाति-निरयानुपूर्वी तिर्यगानुपुर्वी - स्थावराSSतपोद्योत सूक्ष्म- साधारणरूपाः सर्वसंख्यया षोडश प्रकृतयः क्षीयन्ते । तत' इत:' प्रकृतिषोडशकक्षयादनन्तरं निःशेषतः कषायाष्टकं हन्ति । अन्ये पुनराहुः षोडश कर्माण्येव पूर्व क्षपयितुमारभते, केवलमपान्तरालेऽष्टौ कषायान् क्षपयति, पश्चात् षोडश कर्माणि ।” इति । एवं श्रीमदुपाध्यायपुङ्गवविरचितकर्मप्रकृतिटीकायामपि दृश्यते ।
इत्थं केषां चिदाचार्याणां मतेनादौ कपायाष्टकं सर्वथा क्षपयति, ततः संख्यातेषु स्थितिखण्डसहस्रेषु तेषु स्थावरप्रभृती: पोडशप्रकृतीः सर्वात्मना क्षपयति । अन्येषामाचार्याणां मतेन प्रथमतः स्थावरप्रभृतीः षोडशप्रकृतीनिश्शेषं विनाशयति, ततः संख्यातेषु स्थितिखण्डसहस्रं षु ब्रजितेषु कषायाष्टकं सर्वथा क्षपयति ।
आवश्यक नियुक्तिकारादिमतेन प्राक् कपायाष्टकं क्षपयितुमारभते, ततो दर्शनावरणस्य तिस्रः प्रकृतीर्नामकर्मणश्च त्रयोदशप्रकृतीः सर्वात्मना युगपत् क्षपयति, किन्तु पूर्वतोऽयं विशेष:पोद्यतयोः स्थानेऽपर्याप्ताऽप्रशस्त विहायोग तिलक्षणप्रकृतिद्वयं क्षपयति, ततः कषायाष्टकं सर्वात्मना क्षपयति । तथा चात्रावश्यकनियुक्तिः
-
" गतिआणुपुव्वि दो दो जातिनामं च जाव चउरिंदी | अपसत्या विहगगती थावरणामं च सुमं च ॥ १ ॥ साहारणमपज्जत्तं निद्दानि च पयलपयलं च । योणंखवेति ताहे अवसेसं जं च अहं ॥ २ ॥ एवमावश्यकचूर्णावपि - "तत्थ तहेव संजलणवजे अट्ठ वि कसाए एगट्टे
* उक्तं च धवलाकारैरपि - " एवं काऊण अणियद्विगुणद्वाणं पविसिय तत्थ वि अणियट्टिअद्धाए संखेज्जे भागे अपुव्वकरणविहाणेण गमिय अणियट्टिअद्धाए संखेजदिभागे सेसे थीणगिद्धितियं निरयगइतिरिक्खगइ - एइंदिय-बीइंदिय-तेइं दिय- चउरिदियजादि-निरयगइ-- तिरिखखगइपाओग्गाणुपुव्वि आदावुज्जोवथावर - सुहुम-साहारणा त्ति एदाओ सोलस पयडीओ खवेदि । तदो तो मुहुत्तं गंतूण पच्चक्खाणाऽपच्चक्खाणावरण को धमाणमायालोमे अक्कमेण खवेदि । एसो संतकम्मपाहुडउवएसो । कसायपाहुडउवएसो पुण अट्ठासु खीणे पच्छा अंतोमुहुत्तं गंतूण सोलसकम्माणि खविज्जंति त्ति ।"
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org