________________
स्थितिसत्त्वम् ] अपूर्वकरणाधिकारः
[ ३३ कस्य गुणसंक्रमः प्रवर्तते, तस्या-ऽशुभा-ऽबध्यमानत्वात् । उक्तं च कषायप्राभूतचूर्णी-"एवं ठिदिबंधसहस्सेहिं गदेहिं अपुव्वकरणडाए संखेजदिभागे गदे तदो निद्दापयलाणं बन्धवोच्छेदो । ताधे चेव गुणसंक्रमेण संकमति ।"
'सुर०' इत्यादि, तत्र 'षष्ठांशे' अपूर्वकरणाद्धायाः षष्ठसप्तभागप्रान्ते 'सुरगतिप्रभृतित्रिंशत्' सुरगतिप्रभृतीनां त्रिंशत-त्रिंशत्संख्याका देवगत्यादयो बन्धतो व्यवञ्छिद्यन्ते । अयं भावः-देवगतिदेवानुपूर्वीपञ्चेन्द्रियजाति-वैक्रियद्विका-ऽऽहारकद्विक-तैजसकामणशरीर--समचतुरस्रसंस्थान-वर्णचतुकःशुभखगति-त्रसनवक-जिननाम-निर्माणा-ऽऽगुरुलघूपघात-पराघात-श्वासोच्छ्वासरूपास्त्रिंशत्प्रकृतयो- पूर्वकरणाद्धायाः षष्ठसप्तभागपर्यवसाने बन्धतो व्यवच्छिद्यन्ते , उत्तरत्र न बध्यन्ते इत्यर्थः । अतः परमुपघातस्य गुणसंक्रमः प्रवर्तते, तस्या-ऽशुभा-ऽबध्यमानत्वात् । ___'हास.' इत्यादि, 'हास्य-रति-भय-जुगुप्साः' एताश्चतस्रः प्रकृतयः 'अन्ते' अपूर्वकरणस्य चरमसप्तमागपर्यवसाने अपूर्वकरणाद्धाचरमसमये इत्यर्थः, बन्धतो व्यवच्छिद्यन्ते, उत्तरत्र न बध्यन्ते इत्यर्थः । अतः परं हास्य-रति-भय-जुगुप्सानां गुणसंक्रमः प्रवतेते, अशुभा-ऽबध्यमानत्वात् । ___'छ हासाई' इत्यादि, अपूर्वकरणस्य चरमसमये 'षट्' षसंख्याकाः 'हास्यादयः' हास्यरति-शोका-ऽरति-भय-जुगुप्सारूपा उदयतो व्यवच्छिद्यन्ते, विशुद्धतरपरिणामत्वादुत्तरत्र तेषामुदयो न भवतीत्यर्थः।
अथ स्थितिबन्धं प्रकटयितुकामः प्राह-'ठिइ.' इत्यादि, 'स्थितिबन्धः' आयुर्वर्जसप्तानामपि कर्मणां स्थितिबन्धः 'प्रथमसमयतः' अपूर्वकरणसत्का-ऽऽद्यसमयतश्चरमसमये संख्येयगुणहीनो भवति, संख्येयभागमात्रो भवतीत्यर्थः ॥२०-२१॥ अथाऽपूर्वकरणचरमसमये स्थितिसत्त्वं विभणिपुराह
जं ठिइसंतं अंतोकोडाकोडी अपुवाइखणे । तं संखेज्जगुणणं अंते ठिघायसंखेहि ॥२२॥ यस्थितिसत्त्वमन्तःकोटिकोटयपूर्वा-ऽऽदिक्षणे।।
तत्संख्येयगुणोनमन्ते स्थितिघातसंख्यैः ।।२२।। इति पदसंस्कारः। 'जं.' इत्यादि, तत्र 'अपूर्वादिक्षणे'अपूर्वकरणप्रथमसमये यस्थितिसत्वम् 'अन्तःकोटिकोटि' कोटिकोटीनां-सागरोपमकोटिकोटीनाम् अन्तर-मध्ये, अन्तःकोटिकोटि, "पारेमध्येऽप्रे-ऽन्तः
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org