SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 133
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ૪૪ ज्ञानार्णवः 115 ) अस्मिन्नन्तकभोगिवक्त्र विवरे संहारदंष्ट्राङ्किते सुप्तं भुवनत्रयं स्मरगरव्यापारमुग्धीकृतम् । प्रत्येकं गिलतो ऽस्य निर्दयधियः केनाप्युपायेन वै मनःसरणं तवार्य कथमप्यत्यक्षबोधं विना ॥ ६६ [ इति ] अशरणम् । [२] 116 ) चतुर्गतिमहावर्ते दुःखवाडवदीपिते । भ्रमन्ति भविनो जस्रं वराका जन्मसागरे ॥६७ सागरान्ते* समुद्रान्ते, वनान्ते, दिक्समूहे, शैलशृङ्गे पर्वतमस्तके । कथंभूते । दहनवनहिमध्वान्तवज्रासदुर्गे । दहनो वह्निः, वनं च तस्य ते । हिमं जाड्यं ध्वान्तं अन्धकारः, वज्रम् इन्द्रायुधम् एतैर्दुर्गे । पुनः समदकरिघटासंकटे । वा शब्दः सर्वत्र योज्यः इति सूत्रार्थः ||६५ || अथ एवं कालस्वरूपं कथयित्वा आर्यं प्रतिबोधयति । शार्दूलविक्रीडितम् । 115 ) अस्मिन्नन्तक - हे आर्य, अस्य तव अस्मात् प्रत्येकं गिलतः भक्षयतः । निर्दयधियः दयारहितबुद्धेः वै निश्चितं कथमपि महता कष्टेनापि केनापि उपायेन निःसरणं निर्गमो न भवति । अस्मिन् अन्तभोगिवक्त्रविवरे यमनागमुखविवरे भुवनत्रयं संसुप्तम् । कथंभूतेऽस्मिन् । संहारदंष्ट्राङ्किते । कथंभूतं भुवनत्रयम् । स्मरगव्यापारमुग्धीकृतम् । कन्दर्पविषव्यापारमूच्छितम् । अत्यक्षबोधम् अतीन्द्रियज्ञानं विना इति सूत्रार्थः ॥ ६६ ॥ इति द्वितीया अशरणभावना समाप्ता । अथ तृतीयां संसारभावनामाह । 116 ) चतुर्गतिमहा - जन्मसागरे भविनो जीवाः अजस्रं निरन्तरं वराकाः निःशरणाः Jain Education-International [ २.६६ - हाथियों के समूह से गहन प्रदेशमें भी रखे जानेपर यह बलपूर्वक प्राणियोंके जीवनको अपना ग्रास बनाता ही है। छोड़कर लोकमें दूसरा कोई ऐसा स्थान नहीं है, जहाँपर करती हो ||६५|| दुराचारी अतिशय बलवान् काल अभिप्राय यह है कि सिद्ध क्षेत्रको जाकर मृत्यु प्राणी को ग्रसित न तीनों लोकोंके प्राणी काम ( विषयानुराग ) रूप विषके व्यवहारसे मोहको प्राप्त होकर घातक ( विषैली ) दाढ़ोंसे संयुक्त इस यमरूप सर्पके मुखरूप छेदके भीतर गाढ़ निद्रा में सो रहे हैं । उनमेंसे प्रत्येकको वह यम निर्दयतापूर्वक अपना ग्रास बना रहा है । आर्य ! उसके मुख से कोई भी प्राणी किसी भी प्रकारसे तब तक नहीं निकल सकता है जब तक कि वह अतीन्द्रिय ज्ञानको नहीं प्राप्त कर लेता । अभिप्राय यह है कि जो भव्य जीव केवलज्ञानको सम्पादित करके मुक्तिको प्राप्त कर लेते हैं वे ही उस मृत्युसे छुटकारा पा जाते हैं, शेष सब ही प्राणी समयानुसार उस मृत्यु को प्राप्त होते ही हैं ||६६ || ३. संसार भावना - जीव जिस तरह संसार में निरन्तर परिभ्रमण कर रहे हैं वह संसार समुद्र के समान है। कारण यह कि जिस प्रकार समुद्र में जलके गोलाकार परिभ्रमण १. MN L तस्मान्निः शरणं, TV C नास्मान्निःशरणं । For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001696
Book TitleGyanarnav
Original Sutra AuthorShubhachandra Acharya
AuthorBalchandra Shastri
PublisherJain Sanskruti Samrakshak Sangh Solapur
Publication Year1977
Total Pages828
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari, Principle, Dhyan, & Yoga
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy