________________
५४० ]
[स्वोपज्ञवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते वृत्तिः- 'आह-एवं' द्रव्यस्तवविधाने "हिंसापि धाय' क्रियमाणा न ‘दोषकारिणीति स्थितं' न्यायतः तामन्तरेण द्रव्यस्तवाभावात्, ततः किमित्याह-'एवं च' स्थिते सति 'वेदविहिता' यागविधाने 'नेष्यते सेह'-हिंसेति 'व्यामोहो' भवतां, साधारणत्वादिति गाथार्थः ॥ १२२८ ॥
પૂર્વપક્ષ દ્રવ્યસ્તવના વિધાનથી ધર્મ માટે કરાતી હિંસા પણ દોષ કરનારી બનતી નથી, એમ ન્યાયથી સિદ્ધ થયું. કારણ કે હિંસા વિના દ્રવ્યસ્તવ ન થઈ શકે. આમ સિદ્ધ થતાં વેદમાં કહેલી યજ્ઞમાં કરવામાં થતી હિંસાને તમે નિર્દોષ માનતા નથી એ તમારી મૂઢતા છે. કારણ કે દ્રવ્યસ્તવ અને યજ્ઞ से बनेमा हिंसा समान छे. [१२२८]
पीडागरत्ति अह सा, तुल्लमिणं हंदि अहिगयातेऽवि ।
ण य पीडाओं अधम्मो, णिअमा विज्जेण वभिचारो ॥ १२२९ ।। वृत्तिः- 'पीडाकारिणीत्यथ सा' वेदविहिता हिंसा, एतदाशक्याह-'तुल्यमिदं हन्द्यधिकृतायामपि'-जिनभवनादिहिंसायाम्, उपपत्त्यन्तरमाह- 'न च पीडातोऽधर्मो 'नियमाद्' एकान्तेनैव, 'वैद्येन व्यभिचारात्', तस्मात् पीडाकरणेऽपि तदभावादिति गाथार्थः ।। १२२९ ॥
કદાચ તમે એમ માનતા હો કે વેદવિહિત હિંસા પીડા (= દુઃખ) કરનારી હોવાથી નિર્દોષ નથી, તો આ જિનભવનાદિની હિંસામાં પણ તુલ્ય છેઃજિનભવનાદિની હિંસા પણ પીડા કરનારી છે. તથા પીડા કરવાથી એકાંતે અધર્મ થતો નથી. કારણ કે વૈદ્યમાં આ નિયમ લાગુ પડતો નથી. વૈદ્ય દર્દીને વાઢ-કાપ આદિથી પીડા કરે છે છતાં તેને પાપ લાગતું નથી. આથી પીડા કરવા છતાં सर्भ थतो नथी. [१२२८]
अह तेसिं परिणामे, सुहं तु तेसिपि सुव्वई एवं ।
तज्जणणेऽविण धम्मो, भणिओ परदारगाईणं ॥१२३०॥ वृत्तिः-'अथ तेषां जिनभवनादौ हिंस्यमानानां परिणामे सुखमेवे'त्यदोषः, एतदाशङ्कयाह'तेषामपि' यागे हिंस्यमानानां श्रूयते एतत्', स्वर्गपाठात्, उपपत्त्यन्तरमाह-'तज्जननेऽपि' सुखजननेऽपि 'न धर्मो भणितः पारदारिकादीनां', तस्मादेतदपि व्यभिचारीति गाथार्थः ।। १२३० ।।
सिअ तत्थ सुहो भावो, तं कुणमाणस्स तुल्लमेअंपि ।
इअरस्सवि अ सुहो च्चिअ, णेओ इअरं कुणंतस्स ॥ १२३१ ॥ वृत्तिः- 'स्यात् 'तत्र' जिनभवनादौ 'शुभो भावः तां' हिंसां 'कुर्वत' इत्येतदाशयाह'तुल्यमेतदपि', कथमित्याह-'इतरस्यापि च' वेदविहितहिंसाकर्तुः 'शुभ एव ज्ञेयो' भावः, 'इतरां' वेदविहितां हिंसां 'कुर्वतो' यागविधानेनेति गाथार्थः ॥ १२३१ ॥
एगिदिआइ अह ते, इअरे थोवत्ति ता किमेएणं ? । धम्मत्थं सव्वच्चिअ, वयणा एसा ण दुट्ठत्ति ॥१२३२ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org