Page Text
________________
४५० ]
[स्वोपज्ञवृत्ति-गुर्जरभाषाभावानुवादयुते
किंभूतं तदित्याह
जो हेउवायपक्खम्मि हेउओ आगमे अ आगमिओ ।
सो ससमयपण्णवओ, सिद्धंतविराहओ अन्नो ॥ ९९३ ॥ वृत्ति:- 'यो ‘हेतुवादपक्षे' युक्तिगम्ये वस्तुनि ‘हेतुको' हेतुना चरति, 'आगमे चागमिको', न तत्रापि मतिमोहनी युक्तिमाह, 'स' एवंभूतः 'स्वसमयप्रज्ञापको' भगवदनुमतः, 'सिद्धान्तविराधकोऽन्यः', तल्लाघवापादनादिति गाथार्थः ॥ ९९३ ॥
तथा
आणागिण्झो अत्थो, आणाए चेव सो कहेयव्यो ।
दिटुंतिअ दिटुंता, कहणविहि विराहणा इहरा ॥ ९९४ ॥ वृत्तिः-'आज्ञाग्राह्योऽर्थः' आगमग्राह्यः आज्ञयैवासौ कथयितव्यः', आगमेनैवेत्यर्थः दार्टान्तिको 'दृष्टान्ताद्' दृष्टान्तेन, कथनविधिरे'ष सूत्रार्थे, 'विराधनेतरथा' कथनस्येति गाथार्थः ॥ ९९४ ॥
તે સ્વરૂપ કેવું છે એ જણાવે છે–
જે યુક્તિગમ્ય પદાર્થોને યુક્તિથી અને આગમગમ્ય પદાર્થોને આગમથી સમજાવે છે તે સ્વસિદ્ધાંતપ્રજ્ઞાપક ભગવાનને સંમત છે, અન્ય, એટલે કે યુક્તિગમ્ય પદાર્થોને યુક્તિથી નસમજાવનાર અને આગમગમ્ય પદાર્થોમાં મતિને મુંઝવનારી યુક્તિ લગાડનાર સિદ્ધાંતનો વિરાધક છે. કારણ કે તે સિદ્ધાંતની લઘુતા કરે છે. તથા આગમગ્રાહ્ય અર્થને જિનેશ્વર ભગવાને આમ કહ્યું છે એમ આજ્ઞાથી=આજ્ઞા मतावाने ४ डेवो मे. दृष्टांत राय (= युक्तिभ्य) अर्थन दृष्टांतथी (= युस्तिथी) डेवो જોઈએ. સૂત્રાર્થને કહેવાનો આ વિધિ છે. બીજી રીતે એટલે કે આગમગ્રાહ્ય અર્થને યુક્તિથી અને યુક્તિગ્રાહ્ય અર્થને યુક્તિ વિના માત્ર આગમના આધારે કહેવાથી વિરાધના થાય. [૯૯૩-૯૯૪].
तो आगमहेउगयं, सुअम्मि तह गोरवं जणंतेणं ।
उत्तमनिदंसणजुअं, विचित्तणयगब्भसारं च ॥ ९९५ ॥ वृत्तिः- 'तत्' तस्माद् ‘आगमहेतुगतं' यथाविषयमुभयोपयोगेन व्याख्यानं कर्त्तव्यमिति योगः, श्रुते तथा गौरवंजनयता', न यथा तथाभिधानं, न हेयबुद्धिं प्रकुर्वता, तथा उत्तमनिदर्शनयुतं' अहीनोदाहरणवत्, तथा विचित्रनयगर्भसारंच' निश्चयाद्यनेकनयार्थप्रधानमिति गाथार्थः ।। ९९५ ।।
भगवंते तप्पच्चयकारि (य) गंभीरसारभणिईहिं ।
संवेगकरं निअमा, वक्खाणं होइ कायव्वं ॥ ९९६ ॥ वृत्तिः-'भगवति' सर्वज्ञे तत्प्रत्ययकारिता' सर्वज्ञ एवमाहेत्येवं, 'गम्भीरसारभणितिभिः', न तुच्छग्राम्योक्तिभिरिति, 'संवेगकरं नियमाच्छो 'तृणामौचित्येन 'व्याख्यानं भवति कर्त्तव्यं', नान्यथेति गाथार्थः ॥ ९९६ ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001651 |
| Book Title | Panchvastukgranth Part 2 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Arihant Aradhak Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 402 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Religion, & Principle |
| File Size | 8 MB |