________________
पञ्चवस्तुके अनुयोग-गणानुज्ञाद्वारम् ]
[४४५ अइपरिणामगऽपरिणामगाण पुण चित्तकम्मदोसेणं ।
अहियं चिअ विण्णेयं, दोसुदए ओसहसमाणं ॥९८० ॥ वृत्तिः- 'अतिपरिणामकापरिणामकयोः पुनः' शिष्ययो श्चित्रकर्मदोषेण' हेतुना' ऽहितमेव विज्ञेयं' व्याख्यानं, 'दोषोदये औषधसमानं', विपर्ययकारीति गाथार्थः ।। ९८० ॥ कथमित्याह
तेसि तओच्चिय जायइ, जओ अणत्थो तओ ण तं मइमं ।
तेसिं चेव हियट्ठा, करिज्ज पुज्जा तहा चाहु ॥ ९८१ ॥ वृत्तिः- 'तयोः' अतिपरिणामकापरिणामकयोः 'तत एव' व्याख्यानात् 'जायते' यतोऽनर्थः', विपर्यययोगात्, 'ततो न तद्' व्याख्यानं 'मतिमान्' गुरु स्तयोरेव'-अतिपरिणामकापरिणामकयो हिताय' अनर्थप्रतिघातेन 'कुर्यात्', नेति वर्तते, 'पूज्याः ' पूर्वगुरवः 'तथा चाहुरिति गाथार्थः ॥ ९८१ ॥
અતિપરિણત અને અપરિણત શિષ્યોને છેદસૂત્રોનું વ્યાખ્યાન તેમના વિચિત્ર (પાપ) કર્મોદયરૂપ દોષના કારણે અહિતકર જ જાણવું, શરીરમાં કફ વગેરે દોષો કાચા હોય ત્યારે (રોગને દૂર કરવાની કે પુષ્ટિની) ઔષધિઓ અહિતકર બને છે તેમ, કારણ કે તેમને છેદસૂત્રોનું વ્યાખ્યાન વિપરીત પરિણમવાના કારણે છેદસૂત્રના વ્યાખ્યાનથી જ અનર્થ થાય છે. માટે બુદ્ધિમાન ગુરુ તેમના જ હિત માટે તેમને છેદસૂત્રોનું વ્યાખ્યાન ન કરે = છેદસૂત્રો ન ભણાવે. છેદસૂત્રો ભણાવવાથી થતા અનર્થને છેદસૂત્રો ન ભણાવીને રોકવાથી તેમનું હિત થાય. પૂર્વકાલીન ગુરુઓ તે પ્રમાણે (નીચે उपाशे ते प्रमो ) 53 छ. [८८०-८८१]
आमे घडे निहत्तं, जहा जलं तं घडं विणासेइ ।
इअ सिद्धंतरहस्सं, अप्याहारं विणासेइ ॥ ९८२ ।। वृत्तिः- 'आमे घटे निषिक्तं' सत् 'यथा जलं' तं 'घटमा मं 'विनाशयति, 'इय' एवं 'सिद्धान्तरहस्यमप्यल्पाधारं' प्राणिनं 'विनाशयती'ति गाथार्थः ॥ ९८२ ॥
જેમ (માટીના) કાચા ઘડામાં નાખેલું પાણી કાચા ઘડાનો નાશ કરે છે, તેમ અયોગ્યને આપેલું સિદ્ધાંતોનું રહસ્ય તેના આત્માનો નાશ કરે છે. [૯૮૨]
न परंपरयावि तओ, मिच्छाभिनिवेसभाविअमईओ ।
अन्नेसिंऽपिअ जायइ, पुरिसत्थो सुद्धरूवो अ ।। ९८३ ॥ वृत्तिः-'न परम्परयापि ततः' अतिपरिणामकादेः मिथ्याभिनिवेशभावितमतेः' सकाशाद् 'अन्येषामपि' श्रोतृणां 'जायते पुरुषार्थः शुद्धरूप एव', मिथ्याप्ररूपणादिति गाथार्थः ।। ९८३ ।।
પ્રશ્ન- અતિપરિણત અને અપરિણતને પોતાને સિદ્ધાંતથી ભલે નુકશાન થાય, પણ તેના
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org