________________
पञ्चवस्तुके उपस्थापनाद्वारम् ]
[४११
वृत्तिः- 'विजने' देशे 'श्मशानादिषु स्थितेन', आदिशब्दादारामादिपरिग्रहः, 'गीतार्थसाधुसहितेन', नैकाकिना, 'भावयितव्यं, 'प्रथमम्' आदावेव 'अस्थिरत्वं जीवलोकस्य' सर्वत्राऽऽस्थाविघातीति गाथार्थः ॥ ८७७ ।।
સ્મશાન, ઉદ્યાન વગેરે નિર્જન સ્થળે, એકલાએ નહિ, કિંતુ ગીતાર્થ સાધુની સાથે બેસીને, પહેલા સ્થાનમાં સર્વત્ર વિશ્વાસભંગ કરનારી સંસારની અનિત્યતા ભાવવી. [૮૭૭] .
जीअं जोवणमिड्ढी पिअसंजोगाइ अत्थिरं सव्वं ।
विसमखरमारुआहयकुसग्गजलबिंदुणा सरिसं ॥ ८७८ ॥ वृत्तिः- 'जीवितं यौवनं ऋद्धिः'- सम्पत् 'प्रियसंयोगादि', आदिशब्दादप्रियत्वादिपरिग्रहः 'अस्थिरं सर्वमे 'तत्, किम्भूतमित्याह-'विषमखरमारुताहतकुशाग्रजलबिन्दुना सदृशम्', अतीवास्थिरमिति गाथार्थः ॥ ८७८ ॥
અનિત્યભાવના- જીવન, યૌવન, સંપત્તિ, પ્રિયસંયોગ, અપ્રિયસંયોગ વગેરે આ બધું વિષમ અને ઉગ્ર પવનના ઝપાટામાં આવેલા ઘાસના અગ્રભાગ ઉપર રહેલા જલબિંદુ સમાન અત્યંત अनित्य छे. [८७८]
विसया य दुक्खरूवा, चिंतायासबहुदुक्खसंजणणा । ___ माइंदजालसरिसा, किंवागफलोवमा पावा ॥ ८७९ ॥ वृत्तिः- 'विषयाश्च' शब्दादयो 'दुःखरूपाः' सम्मोहनाः विषयवतां, तथा 'चिन्ताऽऽयासबहुदुःखसञ्जननाः', तदन्वेव तथानुभवनात्, तथा 'मायेन्द्रजालसदृशाः' तुच्छाः 'किम्पाकफलोपमाः 'पापा' विरसावसाना इति गाथार्थः ।। ८७९ ।।
| વિષયોની ભયંકરતા- શબ્દાદિ વિષયો દુઃખરૂપ છે, વિષયરોગી જીવોને મોહ પમાડનારા છે, ચિંતા, શ્રમ અને બહુ દુઃખ ઉત્પન્ન કરનારા છે, કારણ કે વિષયો ભોગવ્યા પછી તુરત જ તેવો (ચિંતા, શ્રમ અને બહુ દુઃખનો) અનુભવ થાય છે, તથા વિષયો માયાથી કરેલી ઈંદ્રજાલ સમાન तु५७ छ, &ि५४३८ समान छ, अर्थात् परि॥ दु:पहात छ. [८७८]
तत्तो अ माइगामस्स निआणं रुहिरमाइ भाविज्जा ।
कलमलगमंससोणिअपुरीसपुण्णं च कंकालं ।। ८८० ॥ वृत्तिः- एवं भावनान्तरं 'ततश्च 'मातृग्रामस्य' स्त्रीजनस्य 'निदानं' निमित्तं 'रुधिरादि', आदिशब्दाच्छुक्रादिपरिग्रहः रक्तोत्कय स्त्रीत्येवमुपन्यासः, 'भावयेदि'त्येतदभ्यस्येत्, तथा 'कलमलकमांसशोणितपुरीषपूर्णं च कङ्कालं' भावयेदिति गाथार्थः ॥ ८८० ॥
સ્ત્રીશરીરની અશુચિ- ત્યારબાદ સ્ત્રીશરીરનું નિમિત્ત રુધિરાદિ છે એમ વિચારવું. શુક્ર અને શોણિત એ એના મિશ્રણથી શરીર ઉત્પન્ન થાય છે, તે બેમાં લોહીનું પ્રમાણ વધારે હોય તો સ્ત્રીનું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org