Page Text
________________
पञ्चवस्तुके उपस्थापनाद्वारम् ]
[ ४०५
वृत्ति:- 'न कदाचित् 'क्षुद्रसत्त्वाः' द्रमकप्रायाः, किम्भूता इत्याह- 'क्लिष्टकर्म्मोदयात् सम्भूता:', पापकर्म्मोदयोत्पन्ना इत्यर्थः । त एव विशेष्यन्ते 'विषकण्टकादितुल्याः '-प्रकृत्या परापकारपरा: 'धर्म्ये' चारित्रे 'दृढम्' अत्यर्थं 'प्रवर्त्तन्ते' न कदाचिदिति गाथार्थः ॥ ८६१ ॥ ४ विषयने व्यतिरेऽथी (नारात्मथी) हे छे
હૈયાથી ભિખારી જેવા, પાપકર્મોના ઉદયથી જન્મેલા, વિષ-કંટકાદિ સમાન, અર્થાત્ સ્વભાવથી બીજાઓ પ્રત્યે અપકાર કરવામાં તત્પર જીવો ક્યારેય ચારિત્રમાં અતિશય પ્રવૃત્તિ કરી शता नथी. [ ८६१]
अतोऽन्ये तु प्रवर्त्तन्त इति भङ्गयाऽऽह
कुसलासयहेऊओ, विसिट्ठसुहहेउओ अ णिअमेणं ।
सुद्धं पुन्नफलं चिअ, जीवं पावा णिअत्ते ॥ ८६२ ॥
वृत्ति:- 'कुशलाशयहेतुत्वात्' कारणात् तथा 'विशिष्टसुखहेतुतश्च' कारणात् 'नियमेन', किमित्याह-'शुद्धं पुण्यफलमेव' हेतुशुद्धेः 'जीवं पापान्निवर्त्तयति', तत्सङ्गेऽपि न एषः (अचारित्री) कुशलत्वादेः प्रकृष्टसुखसाधनत्वादिति गाथार्थः । ८६२ ॥
આનાથી બીજા (= વિપરીત) જીવો તો ચારિત્રમાં પ્રવર્તે છે એવા ભાવનું કહે છે—
શુદ્ધ પુણ્યફલ (= પુણ્યોદય) જ શુભભાવ અને વિશિષ્ટસુખ એ બંનેનું કારણ હોવાથી જીવને શુદ્ધ હેતુથી પાપથી નિવૃત્તિ કરાવે છે. શુદ્ધ પુણ્યફલના યોગમાં પણ જીવ અચારિત્રી રહે એવું ન બને. કારણ કે શુભાનુબંધી વગેરે પુણ્યોદય પ્રકૃષ્ટસુખનું સાધન છે. [૮૬૨]
उपसंहरन्नाह
अलमित्थ पसंगेणं, बज्झपि तवोवहाणमो एवं । कायव्वं बुद्धिमया, कम्मक्खयमिच्छ्रमाणेणं ॥ ८६३ ॥
वृत्ति:- 'अलमत्र' - प्रक्रमे' प्रसङ्गेन, बाह्यमप्य' नशनादि ' तपउपधानमेवम्' - उक्तेन न्यायेन 'कर्त्तव्यं, बुद्धिमता' सत्त्वेन, किमधिकृत्येत्याह- 'कर्मक्षयमिच्छता' सतेति गाथार्थः || ८६३ || अभितरं तु पायं सिद्धं सव्वेसिमेव उ जईणं ।
"
अस्स अकरणं पुण, पडिसिद्धं सव्वभावेण ॥। ८६४ || दारं ॥
वृत्ति:- 'अभ्यन्तरं पुनस्तपः प्रायश्चित्तादि 'प्रायः सिद्धं सर्वेषामेव यतीनां' - मोक्षवादिनां स्वरूपेण, 'एतस्य' अभ्यन्तरस्य तपसः 'अकरणं पुन प्रतिषिद्धं सर्वभावेन' सर्वेषामेव यतीनामिति गाथार्थः ॥ ८६४ ॥
ઉપસંહાર કરે છે—
પ્રસ્તુતમાં પ્રાસંગિક વર્ણનથી સર્યું. કર્મક્ષયની ઈચ્છાવાળા બુદ્ધિમાન જીવે ઉક્ત નિર્ણય મુજબ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001651 |
| Book Title | Panchvastukgranth Part 2 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Rajshekharsuri |
| Publisher | Arihant Aradhak Trust |
| Publication Year | |
| Total Pages | 402 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Religion, & Principle |
| File Size | 8 MB |