SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 70
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ काव्यकल्पलतावृत्तिः ॥ १.४ ॥ चतुर्थः स्तबकः अथ वादशिक्षा वादेऽनुप्रासयुक्तोक्तिः स्वोत्कर्षः परगर्हणा । कुलशास्त्रादिसंप्रग्नः स्वशास्त्राध्ययनप्रथा ।।४४।। अनुप्रासयुक्तोक्तिर्यथा-- जल्पामि कल्पामितश्रीब्रमो भमोटनाश्रिताः । ___ वदामि दामि भो जल्पिष्यामि श्यामितशात्रवः ।। जल्पामोऽनल्पसम्बोध वादसादरनादभत् । एवं शब्दा: सानप्रामाश्चिन्त्या वादोक्तियक्तये ।। कियन्तोऽपि सानुप्रासाः शब्दा यथा-- सरि भरि पूरित सूरीणां दूरी उरी ऋरीकृतं, दम्भ जम्भ रम्भ लम्भ भम्भा, ऋर दूर पूर सूर पूरण, क्षोभ लोभ, प्रेम स्थेम हेम क्षेम हेमया येमया खेमहः ते महान्त:, प्राज्ञ मान्य धान्य नान्य तान्यव्यवस्थापयन्, भूप स्तूप धूप यप कृप रूप सूपकार, भूम्यां धूम्यां अवन्यां बन्यां गुर्वी उर्वी उर्वीधर क्षोणी श्रोणी शोणीकृत द्रोणी क्ष्मायां मायां छायां जायां सायान्धतमसं, व्योम सोम रोम स्तोम कोमल होम लोम कोमया यो महान् उक्ति भक्ति शक्ति मक्ति सोऽहं मोहं द्रोहं दोहं कोऽहङ्कारः, दोह लोह दोहद सन्देह सन्दोह दुग्ध मुग्ध स्निग्ध विदग्ध, दात्र गात्र पात्र क्षात्र यात्र छात्र मात्र शात्रव गोत्र स्तोत्र कोऽत्र पौत्र योत्र होत्र, कूल् माधर्य चातुर्य तुर्य पूर्या कार्य श्राय॒ नाप्यं प्राप्यं, वाद नाद माद साद सादर छाद शाद यादः पाद अब्द शब्द ध्यान अध्यान ध्यानान ज्ञान वान स्थान पान भान मान यान घोष जोष तोष दोष शोष लोला कोला कोलाहल गोला दोला तोलन लोलुप मन्द्र चन्द्र तन्द्र चन्द्रमाः सान्द्र, पद्र, भद्र, मद्र वाच: काच प्राचलत् साच वाचि काचित् साचि वाचाल वाचाट प्राचालीत प्राणी वाणी बाणी पाणी कृत्या भारत्या । म.टी. अथ वादशिक्षामाह-वादे प्रथम चतुष्टयं मग्यते । यथा-वादी १ प्रतिवादी २ सभ्यः ३ सभापति ४ श्चेति । तल्लक्षणं ग्रन्थान्तराद् ज्ञेयम्। जल्पामीत्यादि-- अरे त्वया समं ब्रमो भ्रमोटनपरायणाः । तत्कालकल्पिते: काव्यः काव्यकल्पद्रमा वयं ४ । त्वया समं वदिष्यामि श्यामिता शेषशा (श) त्रवः । श्लोकः शान्तमनः श्लोकै: शुक्लीकृताम्बरः ।।२।। इत्यादि । दूरी इत्यत्र-दुरीकृत १ ऊरीकृत २ कुरीकृतेति ध्येयं । जंभ इति-दंष्ट्रादैत्यश्च । भुम्यामिति-भमीशब्दः सप्तम्यन्तः, धमानां समहो धुम्या; द्वितीयायां धम्यामिति । एवमग्रेऽपि यथोचित्येनानप्राससिद्धये योजना कार्या । रोहमिति-रुहं जन्मनि, रु हछञि, रोह उत्पत्तिरित्यर्थः । पोत्रेति-पोत्रं वस्त्रे मुखाने, च, शूकरस्य हलस्य च', इत्यनेकार्थे । होवेति-होत्रं Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001586
Book TitleKavyakalpalatavrutti
Original Sutra AuthorN/A
AuthorAmarchand Maharaj, R S Betai, Jitendra B Shah
PublisherL D Indology Ahmedabad
Publication Year1997
Total Pages454
LanguageSanskrit
ClassificationBook_Devnagari & Literature
File Size25 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy