Kavyakalpalatavrutti

SR No.: 001586
Original Sutra Author: N/A
Author: Amarchand Maharaj, R S Betai, Jitendra B Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad
Publication Year: 1997
Total Pages: 454
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Literature
File Size: 25 MB

Page 359

काव्यकल्पलतावृत्तिः-परिशिष्ट
वेदाश्वतुमिता: शिक्षा कल्पो व्याकरणं तथा । छन्दोविचितिद्युतिनिरुक्तं षडङ्गयसी ।।२।। धर्मशास्त्रपुराणा (णे)तिहासमीमांसयान्विताः ।
एवं चतुर्दश विद्यास्थानानि गदिता त्रयी ।।३।। यया नैषध
अधीति बोधावरणप्रचारणैर्दिशोश्चतस्रः प्रणयन्नपाधिभिः । चतुर्दशत्वं कृतवान कूतः स्वयं न वेदिम विद्यासू चतुर्दश स्वयम ॥४।। (ने. ) गन्धर्वायुर्धनुवदैरर्थशास्त्रसमन्वितैः । विद्याः स्थानान्यष्टादश कथयन्ति तु केचन ॥५॥
ऋग्वेदादायुर्वेदोऽभृद्धनुर्वेदो यजुर्भवः। गान्धर्व सामवेदोत्थमर्थशास्त्रमथर्वतः ॥६।। यथा नैषधे एव
अमुष्य विद्यारसनाग्रनर्तकी त्रयीव नीताङ्गगुणेन विस्तरम् । अगाहताष्टादशतां जिगीषया नवर्द्धयद्वापि पृथग् जयश्रियम् ।।७।। (ने. ) वार्ताः कृषि: पाशुपाल्यं वणिज्या च प्रकीर्तिता। दण्डनीतिश्च भूपतेः ..... विद्याः सांख्यादि दर्शनज्ञानमान्वीक्षिकी मता ॥८॥ वेदाश्चतुर्थमिताः शिक्षा कल्पो व्याकरणं तया यथा दोषं दण्डं प्राणनं पुनः । आन्वीक्षिक्यात्मविज्ञानं धर्माधर्मों त्रयीस्थिती। वार्ताया धनवृद्धिः स्यादृण्ड नीतेनयो नयो।।९।। नय इति नीति शास्त्रोक्तो राजव्यवहारो नयः। सन्धिविग्रहयानासनद्वैधीभावसं याः ।।११।। शिरोऽग्रेण स्वर्णाचलदलनमङ्गीकृतमहो
मयोग्रेण ध्याता यदिह मम वादेन समता ।।१२।। एवं जलविलोडनमित्यादि
वदामो यद्दामोदरपदसरिद्वीचिपटल-- प्रगल्भाभिर्वाग्भिर्भवति मतिहीने सति पुनः । तदन्धाग्रे नृत्यं बधिरपुरुषैर्मन्त्रकरणं पृषत्पेषोत्कर्षो गगनहननं मुष्टिनिवहैः ।।१३।। एवं सिकताकणेत्यादिप्रारेभे सिकताकणाशनामिमं प्रोद्दामदावानल
ज्वालालिङ्गनमुग्ररोषतरलव्यालावलीखेलनम् । संतप्तत्रपुपानकर्म भवता यद्विश्वविश्वम्भरा
विद्वद्वन्द्यपदद्वयस्थमसमं भो वागोक्तिरङ्गीकृता ।।१४।। एवं शेषेत्यादि
पक्षीन्द्रपक्षरवतंसक्ष: स्वईन्तिदन्तैः सितकूण्डलाशा। गजास्यकुम्भस्थलमौक्तिकौघे हरिस्पृहा मद्ययमीहसे यत् ।।१५।।
मद्ययमीहसे यत् ।।१५॥
.
.
.
१. “हस्तप्रस्तरताडनेन ह कृतः" इति वृत्ती। २. "सिंहः स्वाङाघ्र” इति वृत्ती।