Page Text
________________
काव्यकल्पलतावृत्तिः
दधि ३. आज्य ४. सुरा ५ इक्षु ६ स्वादु ७. वारिरूपाः । श्रीपार्श्वनाथस्य लाच्छनफणिफणा: सप्त । तत्त्वानि सप्त । दव्यादीनि क्षेत्राणि सप्त-जिनभवन १. बिम्ब २. पुस्तक ३. साधु ४. साध्वी ५. श्रावक ६. श्राविका ७. रूपाणि । अनलज्वालाः सप्त यथा भव (वं) ति-हिरण्या । कनका २. रक्ता ३. कृष्णा ४. प्रभा ५ चान्या अतिरिक्ता
बहरूपे ७. ति सप्त । सप्ताचिषो ज्वालाः । राज्याङ्गनि-स्वामि १. अमात्य २. सुहृत् ३. कोश ४. राष्ट्र ५. दुर्ग ६. बल ७. रूपाणि । धान्यानि-सालि १. यव २. गोधूम ३. मुद्ग ४. वल्ल ५. चणक ६. चपलक ७. रूपाणि । भवतानि-भर्लोक १. भवोर्लोक २. स्वर्लोक ३. महालोक ४. जनलोक ५. तपोलोक ६. सत्यलोक ७. रूपाणि । स्वरा:षडज १. ऋषभ २. गान्धार ३. मध्यम ४. पञ्चम ५. धैवत ६. निषध ७रूपाः । कुलपर्वताः सप्त यथा--
महेन्द्रो मलयः सह्य हिमवान् पारियात्रकः । गन्धमादनः सुदायः सप्तैते कुलपर्वताः ।।१।।
इति । नया-नगम १. सङग्रह २. व्यवहार ३. ऋजुसूत्र ४. शब्द ५. समभिरूढ ६. एवम्भूत ७. रूपाः । सन्तानाः सप्त । भयानि सप्त इहलोकादीनि ।
यदुक्तम्इह १. परलोआ २. दाण ३. मकम्मा ४. आजीव ५. मरण ६. मसि लोए ७। इति । सप्तपर्णपर्णानि सप्त । पर्ण वृक्षस्य पत्राणि सप्त। गोदावर्यः सप्त । अत्रोदाहरणानि स्पष्टानि ।
अथाष्टसंख्या यथा--दिग्देशा:-पूर्वा १. अग्नि २. दक्षिणा ३. नैऋति ४. पश्चिमा ५. वाय ६. उत्तरा ७. ईन, रूपा. - अष्टौ दिक्कुम्भिनो दिग्गजाः । अष्टौ ऐरावताद्याः । यदुक्तम्--
ऐरावतः पुण्डीको वामन: कुमदो जनः । पुष्पदन्तः सार्वभौमः सुप्रतीकश्च दिग्गजाः ।।१।। दिग्पाला अष्टौ इन्द्राद्याः । यदुक्तम्--- विर्यग्दिशतु पतय इन्द्रा १ ग्नि २. यम ३. नैऋ (क) ता:४। वरुणो ५. बाय ६. कुबेरा ७. वीशानश्च ८. यथाक्रमम् ॥१॥ इति
कुलपर्वता अष्टौ पूर्वोक्ता मेरुसहिताः। शम्भमूर्तयः अष्टो। वसवो देवा अष्टौ। योगाङगानि-यम १. नियम २. करण ३. प्राणायाम ४. प्रत्याहार ५. धारणा ६. ध्यान ७. समाधि ८. रूपाणि । व्याकरणान्यष्टौ ब्राह्मादीनि । यदुक्तम्---
बाह्यमशान २. मैन्द्रं च ३. प्राजापत्यं ४. बृहस्पतिम् ५। त्वाष्ट्र ६. मापिशलं ७. चेति पाणिनीय ८. मथाष्टमम् ।।
ब्रह्मश्रुतयः अष्टौ । अहि लानि-अनन्त १. वासुकि २. तक्षक ३. कर्कोट ४. पद्म ५. महापद्म ६. शंख ७. पुत्तलिक ८. रूपाणि अष्टौ। शेषं स्पष्टं।
नव संख्या यथा भूखण्डानि नव-भरत १ किन्नर २. हरित ३. इलावर्त ८. रम्य ५. हरिण्य ६. कुह ६ भद्रास्य ८. केतुमाल ९. रूपाणि। कृतरावणमुण्डानि छिनरावणमस्तकानि नव । सुधाकुण्डानि नव । जिनपद्यानि जिनपदन्यासकमलानि नव ग्रैवेयकाणि । नव रसाः शृगार १. हास्य २. करुण ३. रौद्र ४. वीर ५. भयानक ६. बीभत्सा ७. द्भुत ८. शान्तरूपाः ९ । व्याघ्रीस्तना नव । गुप्तयो ब्रह्मचर्यगुप्तयो नव । निधानानि नव महापद्मादीनि । यदुक्तम्---
__महापद्मश्च पद्मश्च शङ्खो मकरकच्छपौ। मुकुन्दकुन्दनीलाश्च चर्चाश्च निधयो नव ॥१॥
ग्रहा:-चन्द्र १. सूर्य २. मङ्गल ३. बुध ४. बृहस्पति ५. शुक्र ६. शनैश्चर ७. राहु ८. केतु ९. रूपाः । शेषं सुगमम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001586 |
| Book Title | Kavyakalpalatavrutti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Amarchand Maharaj, R S Betai, Jitendra B Shah |
| Publisher | L D Indology Ahmedabad |
| Publication Year | 1997 |
| Total Pages | 454 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Literature |
| File Size | 25 MB |