________________
२२०
[काव्यानुशासनम् अनेकस्यासकृदावृत्तिर्यथा
सर्वाशारुधि दग्धवीरुधि सदा सारङ्गबद्धक्रुधि क्षामक्ष्मारुहि मन्दमुन्मधुलिहि स्वच्छन्दकुन्द्रुहि । शुष्यत्स्रोतसि तप्तभूरिरजसि ज्वालायमानाम्भसि ग्रीष्मे मासि ततार्कतेजसि कथं पान्थ व्रजञ्जीवसि ॥४३७।।
[सुभाषितावलौ (१७०८) भट्टबाणस्य] अत्र 'रुधि' इत्यादेः । १०५) तात्पर्यमात्रभेदिनो नाम्नः पदस्य वा लाटानाम् ॥२॥
शब्दार्थयोरभेदेऽपि अन्वयमात्रभेदिनो नाम्नः पदस्य वा एकस्यानेकस्य वा सकृदसकृच्चावृत्तिाटानां १० संबन्धी लाटजनवल्लभोऽनुप्रासः । तत्रैकस्य नाम्नः सकृदावृत्तिर्यथा
स एष भुवनत्रयप्रथितसंयमः शङ्करो बिभर्ति वपुषाधुना विरहकातरः कामिनीम् । अनेन किल निर्जिता वयमिति प्रियायाः करं करेण परिताडयञ् जयति जातहासः स्मरः ॥४३८।।
२०
अत्र करेति नाम्नः । असकृद् यथा
दशरश्मिशतोपमद्युतिं यशसा दिक्षु दशस्वपि श्रुतम् । दशपूर्वरथं यमाख्यया दशकण्ठारिगुरुं विदुर्बुधाः ।।४३९।।
[रघु० ८.२९] अत्र दशेति नाम्नः । अनेकस्य सकृद् यथा
'जयति क्षुण्णतिमिरः' (पृ. १४२) ॥४४०॥ इति । असकृद् यथा
वस्त्रायन्ते नदीनां सितकुसुमधराः शक्रसंकाश काशा: काशाभा भान्ति तासां नवपुलिनगताः स्त्रीनदीहंस हंसाः । हंसाभाम्भोदमुक्तस्फुरदमलवपुर्मेदिनीचन्द्र चन्द्र
श्चन्द्राङ्कः शारदस्ते जयकृदुपनतो विद्विषां काल कालः ॥४४१।। __ [व्यक्तिविवेक, द्वितीय विमर्शाउद्धृतः, पौनरुक्तस्य विवेचने (पृ. ३३३ आ.रे.द्वि)]
२५
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
